دشت گندم ( شعری از شیرکو بیکس با برگردان فارسی )

دشت گندم ( شعری از شیرکو بیکس با برگردان فارسی )

من كیلگه‌ی گه‌نم و جوی شیعر بووم

دایكیشم بارانی په‌له‌دان

من به‌ردی ناو لانكه‌ی شاخی بووم

دایكیشم نیشتمان

من كرمی ئاوریشمی قوزاخه‌ی به‌هره بووم

دایكیشم ده‌ره‌ختی برك و ژان

من جه‌سته‌ی مه‌لیكی سپی بووم

دایكیشم ئاسمانی وه‌ك قه‌تران

من خه‌و بووم و دایكم سه‌رم

من كه‌رویشك و ئه‌و نزار بوو

من جولانه و ئه‌و لقی دار

من هه‌ناسه و دایكم سنگ بوو

ئه‌و قه‌فه‌ز و من كه‌وه‌كه‌ی

من چیروك و ئه‌و شه‌وه‌كه‌ی.

 

برگردان شعر به فارسی:

 

 

من دشت گندم شعر بودم

مادرم باران رحمت

من سنگ درون گهواره‌ی كوهستان‌اش

مادرم سرزمین

من پیله ابریشم چرخ بهره بودم

مادرم درخت درد و رنج

من تن پرنده‌ای سپید

مادرم آسمان

من خواب و مادرم سرم

من خرگوش و او چمنزار

من تاب و او شاخه درخت

من نفس و مادرم سینه

من كبك و او قفس

من روایت و وی شب تارش...

سیب شعر (شیرکو بیکس)

 

تو باید بدانی

من شاعر که چونان درخت سیب

این همه سیب شعر

برایت به بار می آورم

آنچه مرا آبیاری می کند

عشق زن است

آفتاب چشمان او و

باد حزن و شور اوست

که مرا

زنده می دارد.

ترجمه: نسیم مروت جو

آیا درست است كه موتور دیزل مى تواند در زیر آب نیز كار كند اما موتور بنزینی نه؟

آیا درست است كه موتور دیزل مى تواند در زیر آب نیز كار كند اما موتور بنزینی نه؟

آیا درست است كه موتور دیزل مى تواند در زیر آب نیز كار كند اما موتور بنزینی نه؟ 

شما گاهی خودروهای نظامی را میبینید كه در موقعیت های  سخت (فوق العاده) قرار دارند و این موقعیت ها مى تواند شامل عبور از آب های كم عمق و غوطه ور شدن باشد.

ساخت خودرویی كه بتواند به صورت غوطه ور در آید یك چالش است  - همه انواع موتورهای احتراق داخلی برای كاركرد خودشان نیاز به منبع هوا دارند و نیز بایستی قادر باشند گازهای  خروجی را بیرون هدایت كنند. اگر عمق آب زیاد نباشد گازهای خروجی مى توانند خارج شوند زیرا آنها تحت فشار قرار دارند. هوای ورودی مشكل ساز است – اگر موتور غوطه ور در آب شود آنگاه هوای ورودی نمى تواند وارد موتور شود و موتور از كار مى افتد.

شما مى توانید مشكل هوای  ورودى به موتور را با افزودن یك لوله هوا كش رفع كنید.خودروهای چند منظوره نظامی  اغلب شامل یك هواكش است و اجازه مى دهد كه غوطه وری این خودرو ها  تا 5 فوت آب نیز امكان پذیر باشد(1.6 متر)

پس برای شناوری خودرو در آب لازم است كه موتور كاملا ضد آب شود. بنابراین سئوال این متن مى تواند بدین صورت تغییر یابد:

" آیا ضد آب كردن موتور دیزل راحت تر است یا موتور بنزینی؟"

 برای ضد آب كردن هر خودروی  بیابانی (آف رود) , قسمت های مختلفی برای اینكار وجود دارد. برای مثال:

• هر وسیله الكتریكی مانند ecu , برف پاك كن ها , چراغ ها , باتری و غیره بایستی  آب بندى  (ضد آب)شوند. 

• هر هواكشی برای كارتر , دیفرانسیل  و ... بایستى آب بندی شود ( یا همسطح لوله هواكش شوند)

• باك سوخت مى بایست آب بندی شود و هواكشی مناسب آن نیز انجام شود

• هر محفظه یا شكافی كه مى تواند پر از آب شود بایستى خالى از آب گردد. 

با فرض رعایت شدن موارد فوق و ضد آب بودن موتور, آنگاه خودرو مى تواند در آب نیز به حركت خود ادامه دهد.به طور كلى ضد آب كردن موتورهاى دیزلى آسان تر از موتورهاى بنزینى است بخاطر وجود سیستم جرقه زنی و شمع در موتور بنزینی كه كار را برای آب بندی  سخت مى كند. این اجزا در ولتاژ بالا كار مى كنند و درز گیری و ضد آب كردن آنها  سخت ا ست ( اما غیر ممكن نیست).

یك موتور دیزل سیستم جرقه زنی ندارد .اگر موتور دیزل یك پمپ سوخت مكانیكی و نیز انتقال قدرت كاملا مكانیكی داشته باشد دیگر هیچ نگرانی بابت سیستم كنترل الكترونیكی این نوع از موتورها و در نتیجه خودروها وجود ندارد.این تركیبات مى تواند منجر به یك موتور دیزل شود كه به آسانی ضد آب مى شود. به همین دلیل است كه خودروهاى نظامى  اى كه مى توانند از آب عبور كنند موتورهاى دیزل دارند.

نوشته شده در تاریخ چهارشنبه 29 آبان 1387    | توسط:   

ارسال به

معنی عدد "اكتان" چیست ؟

معنی عدد "اكتان" چیست ؟

اگر شما "موتور خودرو چگونه كار مى كند" را خوانده باشید می دانید كه تقریبا اكثر خودروها از موتورهاى  4 زمانه بنزینی استفاده مى كنند . یكی از این 4 مرحله همان مرحله تراكم است. یعنی زمانی كه سیلندر پر از هوا و سوخت را توسط پیستون تحت فشار قرار داده و حجم آن كاهش مى یابد قبل از اینكه سیستم جرقه زنی اقدام جرقه زدن توسط شمع نماید. مقدار این تراكم "نسبت تراكم" خوانده مى شود. موتور ها ممكن است نسبت تراكمی بین 8 تا 10 داشته باشند.

دسته بندى (رتبه بندى ) اكتان بنزین به ما مى گوید كه سوخت مورد نظر چه مقدار مى تواند متراكم شود قبل از اینكه خود به خود منفجر شود. زمانی كه مخلوط سوخت و هما قبل از جرقه زنى شمع به علت تراكم منفجر مى شود . در این حالت اصطلاحا مى گویند كه حالت "ضربه " پیش آمده و مخلوط سوخت و هوا قبل از جرقه زنی منفجر شده . كه این ضربه مى تواند صدماتی به موتور بزند ( از جمله به گژنپین , پیستون , شاتون و.. ) .بنابراین چیزی نیست كه دوست داشته باشید رخ بدهد.سوخت های  با اكتان پایین  (مانند بنزین معمولی با اكتان 87) مى توانند كمترین  مقدار تراكم قبل از انفجار خود به خودی  را داشته باشند .

نسبت تراكم موتور شما توسط درجه بندی اكتان سوختی  كه شما بایستی به خودرو خود بزنید مشخص    می شود. یكی از راه های افزایش    "اسب بخار " موتور , افزایش نسبت تراكم است . بنابراین "موتور با كارایی بالا "  یك نسبت تراكم بالا دارد و نیز نیاز به سوخت با اكتان بالا نیز دارد . از مزیت های نسبت تراكم بالا این این است كه اسب بخار بیشترى  بدست مى دهد بدون اینكه اندازه موتور تغییری كند یا وزنش  زیاد شود . و از معایب آن نیز این است كه استفاده از سوخت با اكتان بالا هزینه بالایی نیز دارد .

  اسم "اكتان"  از حقیقت زیر ناشی مى شود : وقتی شما نفت خام را در پالایشگاه (تصفیه خانه) می شكنید. د ر حقیقت شما زنجیرهای كربنی با طول های متفاوت بدست مى آورید. این طول های زنجیری متفاوت می توانند  از همدیگر جدا شوند و یا در سوخت های دیگر مخلوط شوند . برای مثال شما ممكن است  نام " متان " و "پروپان" و "بوتان" را شنیده باشید. هر سه اینها از هیدرو كربن ها هستند . متان فقط یك اتم كربن دارد . پروپان نیز سه اتم زنجیری  كربن دارد و بوتان 4 اتم و پنتان 5 اتم و هگزان 6 اتم و هپتان 7 اتم و سرانجام اكتان 8 اتم كربن دارد.

 هپتان از نظر نسبت تراكم ضعیف است و فقط به مقدار كمی متراكم مى شود و بعد از آن  نیز خود به خود منفجر مى شود . ولی اكتان از این نظر بسیار خوب است . شما می توانید . شما می توانید آن را بسیار متراكم كنید  و اتفاقی  نمی افتد.بنزین با اكتان 87 بنزینی است كه 87 درصد اكتان و 13 درصد هپتان دارد. اكتان  نیز در یك سطح  از نسبت تراكم  خود به خود  منفجر می شود  و فقط بایستى در موتورهایی به كار رود كه نسبت تراكم آنها از این سطح بالاتر نباشد .

در طول جنگ اول جهانی  كشف شده بود كه مى توان  یك ماده شیمیایی به نام تترا اتیل سرب به بنزین اضافه كرد  و رتبه اكتان آن را به صورت قابل توجهی افزایش داد.و این باعث افزایش استفاده از سرب در بنزین مى شود . متاسفانه  تبعات افزودن سرب به بنزین به قرار زیر است:

• سرب مانعی در مقابل مبدل كاتالیست ایجاد می كند و آن را ظرف چند دقیق خراب می كند .

• زمین پوشیده از لایه های نازك سرب  مى شود  و سرب نیز یك ماده شیمیایی بسیار سمی است  كه برای انسانها خطرناك است.

زمانی كه استفاده از سرب در بنزین ممنوع شد. بنزین گرانتر شد چون  پالایشگاه دیگر نمی توانست با افزودن سرب درجه اكتان  آن را بالا ببرد.

هواپیماها اما هنوز اجازه دارند كه بنزین با سرب بزنند كه این نوع از بنزین به  Avgas معروف است  و عدد اكتان 100 یا بالاتر  عموما در موتورهای با عملكرد  بالای هواپیما استفاده مى شود . در مورد Avgas 100 رتبه كارایی بنزین است و نه درصدی از عدد اكتان آن . در حقیقت افزودن تترا اتیل سرب سطح تراكم بنزین را بال می برد و نه عدد اكتان را.

مهندسان هم اكنون در تلاشند  تا موتورهای هواپیما را بهبود بخشند تا  بتواند ز  بنزین بدون سرب  استفاده كند .موتورهای  جت هم اكنون  نفت سفید مى سوزانند.

ارسال به

چرا در سیستم تعویض دنده دستی دنده عقب صدای متفاوتی ایجاد مى كند؟

چرا در سیستم تعویض دنده دستی  دنده عقب صدای متفاوتی ایجاد مى كند؟

سیستم های انتقال قدرت دستی بیشتر از دنده های مارپیچ استفاده مى كنند. اما دنده عقب به دلیل موقعیت خاص خود نیاز به نوع دیگری از چرخ دنده ها دارد كه به چرخ دنده ساده معروف است.

دنده هایی كه نسبت دنده های  جلو (مثبت) را ایجاد مى كنند  همه مارپیچ هستند (دنده 1و2و3) . دندانه های چرخ دنده های مارپیچ به صورت مورب برش خورده اند.زمانی كه 2 دنده در سیستم چرخ دنده مارپیچ با هم درگیر مى شوند.تماس  دندانه ها در پایان یك دندانه شروع مى شود و این تماس به صورت تدریجی باعث چرخاندن 2 چرخدنده مى شود تا زمانی كه دو دندانه به صورت كامل در حال درگیری هستند .این درگیری تدریجی باعث می شود كه چرخ دنده هاى مارپیچ  ملایمتر و آرامتر از چرخ دنده هاى ساده عمل كنند.

به دلیل وجود زاویه در دندانه های  دنده های مارپیچ  , بیش از یك دندانه در یك زمان در این نوع چرخ دنده با هم درگیر هستند كه این نوع درگیری باعث مى شود كه این نوع چرخ دنده ها قدرت بیشتری و تنش كمتری داشته باشند.

 تنها مشكل در مورد چرخ دنده های مارپیچ این است كه آنها به سختى در كنار هم  و در خارج  از درگیری  به هم مى لغزند. در یك سیستم تعویض  دنده  دستی دنده ای جلو در حالت در گیری قرار دارند  (در تمام زمانها) و حلقه ها توسط دكمه تعویض دنده كنترل شده و سرعت های متفاوتی را به محور خروجی منتقل مى كنند.

دنده عقب در سیستم تعویض دنده دستی به عنوان  دنده هرزگرد مى چرخد(چرخدنده ساده بزرگ در سمت راست شكل زیر) كه مى لغزد با دو چرخ دنده ساده دیگر در زمانی كه نیاز به تغییر جهت چرخش داشته باشیم.

 

بیشتر چرخ دنده های به كار رفته در سیستم های انتقال قدرت دستی از نوع مارپیچ هستند .3 چرخ دنده كه برای دنده عقب هستند از نوع دندانه های ساده هستند.چرخ دنده ساده بزرگ سمت راست در شكل فوق برای دنده عقب است.

دنده های ساده با دندانه های مستقیم لغزش بیشتری نسبت به هم در مقایسه با چرخ دنده های مارپیچ دارند. هر زمانی كه دندانه های  چرخ دنده درگیر با یك چرخ دنده ساده است دندانه ها با هم تصادم می كنند به جای اینكه به آرامی لغزش داشته باشند .این  حقیقت باعث ایجاد مقداری سر و صدا و نیز افزایش تنش بر روی دندانه ها مى شود . وقتی شما صدای بلندتری نسبت به درگیری سایر دنده هایتان می شنوید .آن صدای دنده عقبتان است .صدایی كه می شنوید صدای   برخورد و درگیری  دنده های ساده عقب با یكدیگر است.

ارسال به

آیا بین موتورهاى خطی و وی شكل اختلافی هست؟

آیا بین  موتورهاى خطی و  وی شكل اختلافی هست؟

 در بین موتورهاى معمول استفاده شده در اتومبیل ها 3 نوع موتور وجود دارد: 

1- خطی: سیلندرها در یك خط قرار مى گیرند و در یك سری

2 – وی شكل : سیلندرها  به صورت دو سری با زاویه نسبت به هم قرار می گیرند

3- مسطح: (اغلب با نام افقی یا باكسر معروف است) كه در این حالت سیلندرها به صورت دو سری در مقابل هم (180 درجه) قرار مى گیرند.

شما ممکن است موتورهای خطی 6 سیلندر, موتور مسطح 6 سیلندر و موتور وی شكل 6 سیلندر را دیده باشید.اگر شما بخواهید این 3 نوع موتور 6 سیلندر را با مشخصات مشابه هم بسازید (یعنی كورس برابر , سیستم ورود و خروج یكسان, و سوپاپ های یكسان .. ) آنها عملكردی مشابه هم دارند.

با وجود این , بین این موتورها در عمل اختلافاتی وجود دارد. در اینجا تعدادی از این اختلافات را بیان مى كنیم.

• موتورهای خطی بلند و باریك هستند . در خودروهای كوچك به ویژه,  موتورهای بلند و باریك سوار شده بطور اریب اجازه داشتن یك كاپوت كوچك را مى دهد. در موتورهای خنك شونده با هوا , تركیب موتور خطی اغلب مواقع سخت تر خنك مى شود.

• موتورهای مسطح , عریض و مسطح هستند.این نوع موتور به داشتن مركز ثقل پایین خودرو كمك می كند.

• موتور وی شكل در حالت میان آن دو است  و شكلش مكعب مانند است.

• شكل خطی فقط به نصف تعداد میل بادامك در مقایسه با موتور وی شكل نیاز دارد كه مى تواند كمى باعث كاهش وزن شود.

• ممكن است شاهد اختلافی بین مقدار فلز بكار رفته در بلوك موتور باشیم , یعنی نوعی از موتور ممكن است كه سبكتر از دیگری  باشد.

• ممكن است اختلافی در قیمت تمام شده موتورها در طول تولید وجود داشته باشد.

طراحان خودرو برای انتخاب موتور مناسب برای یك خودرو پارامترها و متغیرهای زیادی را در نظر مى گیرند.

این متغیرها شامل قیمت , فضای موجود زیر كاپوت, امكانات موجود كارخانه , نسبت قدرت به وزن و سایر پارامترها می باشد

• دنبالک ها: پارسی خودرو،  

مقاله ای درباره چرخ دنده ها (اجزای ماشین)

مقاله ای درباره چرخ دنده ها (اجزای ماشین)

چرخ دنده‌ها

در دل  هر ابزار مکانیکی تعداد  زیادی  چرخ دنده  وجود دارد.  تا به حال فکر کرده اید که چرا این قدر چرخ دنده در آن ها استفاده می‌شود. مهم ترین دلیل آن اینست که همه این ابزارها یک موتورکوچک دارندکه با سرعت بالا می‌چرخد. این موتور می‌تواند توان مورد نیاز را تأمین کند، اما گشتاور آن به اندازه کافی زیاد نیست. مثلاً در یک پیچ گوشتی برقی باید گشتاور بالا برود تا پیچ  گوشتی  بتوان د پیچ‌ها  را  سفت  کند،  ولی  موتور گشتاور کمی تولید  می‌کند و در عوض سرعت بالایی دارد. کافیست از چند چرخ دنده استفاده کنیم تا مشکلمان حل شود.
کار دیگری که از چرخ  دنده برمی آید تغییرجهت چرخش است. اگر دو چرخ دنده را که کنار هم  قرار دارند با دقت  نگاه کنید می‌بینید که همواره یکی از آن ها ساعتگرد می‌چرخد ودیگری پادساعتگرد.  در این مطلب می‌خواهیم  شما  را با  انواع مختلف چرخ دنده هایی که در ابزارهای مکانیکی می‌بینید آشنا کنیم.

چرخ دنده ها
معمولاً چرخ دنده‌ها برای یکی از کاربردهای زیر استفاده می‌شوند:
 1- تغییر جهت چرخش
 2- افزایش یا کاهش سرعت چرخش
3- انتقال حرکت دورانی به یک محور دیگر
4- همزمان سازی حرکت دو محور

 

 

 

موارد 1 و 2 و 3 را می‌توانید در مدل سازی بالا مشاهده کنید. چرخها در جهت عکس هم دیگر می‌چرخند، چرخ کوچکتر با سرعت بیش تر از چرخ بزرگ می‌گردد و حرکت دورانی از محور چرخ بزرگ به محور چرخ کوچک منتقل شده است.
قطر چرخ سمت چپ دو برابر چرخ دیگر است. اصطلاحاً می‌گوییم نسبت این دو چرخ دنده 2:1 (بخوانید "دو به یک") است .اگر دقت کنید می‌بینید که هر بارکه چرخ بزرگ یک دور می‌زند، چرخ کوچک دو دور به دور خود می‌چرخد. پس سرعت چرخش دو برابر شده است.

مفهوم نسبت چرخ دنده
اگر بدانید که محیط یک دایره چگونه محاسبه  می‌شود،  به راحتی می‌توانید مفهوم  نسبت  چرخ دنده‌ها  را درک کنید. محیط دایره برابر است با حاصل ضرب عدد پی در قطر آن.  بنابراین نسبت قطر دو چرخ دنده، در واقع همان نسبت محیط های آنها است. در مدل سازی زیر رابطه بین قطر و محیط یک دایره نشان داده شده است.

همانطور که می‌بینید قطر این دایره 27/1 اینچ است، ولی وقتی دایره می‌چرخد، خطی به طول 4 اینچ را طی می‌کند. حالا فرض کنید که این دایره در تماس با دایره دیگری قرار دارد که قطر آن نصف این مقدار، یعنی 635/0 اینچ است. اگر این چرخ را یک دور بچرخانیم خط طی شده 2 اینچ طول خواهد داشت. چون هر دو چرخ در کنار هم هستند، با گردش چرخ بزرگ، چرخ کوچک هم حرکت می‌کند. دو چرخ مسافت یکسانی را طی می‌کنند، پس چرخ کوچک دو دور می‌زند.

بیشتر چرخ دنده های واقعی دندانه دارند، دندانه سه مزیت بزرگ دارد:
از لغزش چرخ دنده‌ها جلوگیری می‌کند. پس محورهایی که با چرخ دنده به هم متصل شده اند، همواره همگام با یکدیگر حرکت می‌کنند.
 با استفاده از آنها می‌توان به راحتی نسبت دو چرخ دنده را حساب کرد، کافیست تعداد دنده های یک چرخ را بشمارید و به تعداد دنده های چرخ دوم تقسیم کنید.
با استفاده از دنده‌ها می‌توان خطاهای کوچکی را که در هنگام ساختن چرخ‌ها پیش آمده برطرف کرد.  چون نسبت چرخ ها با تعداد  دندانه‌ها  کنترل می‌شود،  دیگر اشتباهات  کوچک  در تولید چرخ ها اهمیت چندانی ندارد.
تا این جا همه چیز ساده بود و هر کس می‌تواند به راحتی مطالب بالا را بفهمد. اما آن هایی که با ابزارهای مکانیکی کار کرده اند، می‌دانند که مشکلات دیگری هم وجود دارد که باید راه حلی برای آنها پیشنهاد کرد. به تدریج ایده های جدیدی برای استفاده بهتر از چرخ دنده‌ها ارائه شد تا این مشکلات برطرف شود.
اولین مشکل  این  بود که امکان ساختن چرخ های خیلی کوچک  وجود نداشت. به همین خاطر نمی شد نسبت دو چرخ دنده را خیلی افزایش داد. اگر شما می‌خواستید این مشکل را حل کنید، چه می‌کردید؟
چرا به جای کوچک کردن یک چرخ، چرخ دیگر را بزرگتر نمی کنند؟
به شکل روبرو نگاه کنید. آیا متوجه شدید که مسئله چطور حل شد؟

چرخ بنفش دو تکه است. یک چرخ کوچک به وسط یک چرخ بزرگتر متصل شده است. چرخ کناری فقط  به  چرخ کوچک متصل است.  درست است که چرخ های بزرگ هم اندازه اند، اما سرعت چرخش یکی از آنها دو برابر دیگری است. اگر تعدادی زیادی از این چرخ‌ها را در کنار هم قرار دهید، چیزی شبیه زیر خواهید داشت.
سرعت چرخ بنفش دو برابر سرعت چرخ آبی است و سرعت چرخ سبز هم دو برابر سرعت چرخ بنفش. سرعت چرخ سبز چند برابر سرعت چرخ آبی خواهد بود؟
اگر چرخ  وسطی را  کوچکتر کنیم  (یا چرخ بیرونی را بزرگتر بسازیم)،  می‌شود  باز  هم  نسبت چرخ دنده‌ها را بزرگ کرد. در شکل زیر چرخ وسطی 5/1 چرخ بیرونی است.
پس اگر  چرخ بنفش را  به  موتوری وصل کنید که  با سرعت 100  دور  در دقیقه  بچرخد، چرخ قرمز 2500 در دقیقه  خواهد  چرخید.  اگر موتور را به چرخ  قرمز  وصل کنید،  می‌توانید سرعت چرخش  را  25 بار کاهش  دهید. تا  به  حال درون کنتور  برق خانه  خود  را دیده اید؟ در کنتور معمولاً پنج چرخ دنده وجود دارد که به همین شکل به هم متصل شده اند.
نسبت چرخ دنده های کنتور 10:1 است. می‌توانید بگویید چرا؟
یک  نکته جالب دیگر این که اگر دقت کنید می‌بینید که در کنتور اعداد  روی چرخ های مجاور برعکس هم نوشته شده است. دلیل انجام این کار آنست که چرخها مستقیماً به هم وصل شده اند.
اما اگر بخواهید به نسبت های واقعاً بزرگ دست پیدا کنید، هیچ چیز توانایی رقابت با چرخ دنده های حلزونی را ندارد. چرخ دنده حلزونی از یک محور مارپیچی و یک چرخ دنده تشکیل شده است. با هر گردش محور، چرخ دنده یک دندانه جلو می‌رود. اگر چرخ چهل دندانه داشته باشد، در یک فضای بسیار کوچک به نسبت 40:1 دست پیدا می‌کنیم مدل سازی زیر یک چرخ دنده حلزونی را نشان می‌دهد که در برف پاک کن ماشین استفاده می‌شود.

از این چرخ دنده‌ها در کیلومتر شما ماشین نیز استفاده می‌شود . به عنوان مثال در کیلومتر شمار رو به رو (شکل 4) سه جفت از این چرخ دنده‌ها را می‌بینید:

چرخ دنده های خورشیدی
یکی از  جالب ترین چرخ دنده هایی که  اختراع شده است،  چرخ دنده خورشیدی است. فرض کنید می‌خواهید دوچرخ دنده داشته باشیدکه سرعت یکی 6 برابر دیگری باشد،اما جهت چرخش آن ها با هم یکی باشد.  برای این کار دو راه  وجود دارد.  راه حل اول اینست که از  چیزی شبیه شکل 5 استفاده کنیم.
چرخ آبی 6 برابر چرخ زرد است. اندازه چرخ قرمز مهم نیست.وظیفه چرخ قرمز آنست که جهت چرخش  را تغییر دهد تا جهت چرخش  نهایی با جهت چرخش زرد یکی باشد. ولی اگر بخواهید محور چرخ دنده خروجی با محور چرخ دنده ورودی یکسان باشد مجبورید از چرخ دنده های خورشیدی استفاده کنید.
به شکل 6 توجه کنید. در این سیستم  چرخ زرد  (خورشید) به طور هم زمان، هر سه چرخ قرمز (سیاره ها) را می‌چرخاند.
هر سه این  چرخ دنده‌ها به یک صفحه (Planet carrier)  متصل اند  و با دندانه های  درون چرخ دنده آبی جفت شده اند (توجه کنید که در حالت عادی دندانه‌ها روی سطح بیرونی چرخ دنده بودند نه درون آن). این چرخ حلقه (Ring) نام دارد و محور خروجی به آن متصل است. محور  خروجی  به حلقه آبی متصل است  و صفحه ثابت  نگه داشته می‌شود.  به این ترتیب یک نسبت 6:1 بدست می‌آید.
اگر ورودی را به یکی دیگر از چرخ دنده های این مجموعه متصل کنید،  نسبت جدیدی بدست می‌آید. به این ترتیب می‌توانید با استفاده از همین مجموعه و فقط با تعویض ورودی، خروجی و قسمت ثابت سرعت های مختلفی را در خروجی ایجاد کنید. مثلاً اگر ورودی به خورشید  وصل باشد، حلقه ثابت نگه داشته شود و محور خروجی به صفحه متصل شود، صفحه و سیاره‌ها به دور خورشید می‌چرخند،  در این صورت خورشید  برای چرخاندن  صفحه باید هفت دور  بچرخد نه شش دور.  چون صفحه، خورشید  را  یک بار در جهت چرخش خود چرخانده است،  پس یک دورازچرخش خورشید خنثی می‌شود. بدین ترتیب ما یک کاهش 7:1  درچرخ ایجاد کرده ایم. می‌توانید خورشید را ثابت نگه دارید، ورودی را به چرخ دنده حلقوی متصل کنید و خروجی را به صفحه. در این صورت یک کاهش 1/17:1 بدست می‌آید. حالت های مختلف استفاده از این مجموعه در مدل سازی زیر نشان داده شده است. البته توجه کنید نسبت و تعداد چرخ دنده های مدل سازی با شکل تفاوت دارد.

چرخ دنده خورشیدی قلب یک دنده اتوماتیک است. سایر قسمتهای موجود در دنده اتوماتیک ماشین فقط وظیفه تعویض ورودی و خروجی و یا ثابت نگه داشتن چرخ دنده های مختلف را بر عهده دارند.

 

 

زنجیر و چرخ
چرخ دنده‌ها کارهای  متنوعی انجام می‌دهند. فرض کنید که می‌خواهید حرکت دو چرخ قرمز را با هم همگام کنید، ولی آن ها از یکدیگر فاصله دارند. اگریک چرخ دنده بزرگ بین آن ها قرار دهید می‌توانید ارتباط بین آنها را برقرار کنید. در این حالت جهت چرخش دو چرخ یکسان است. اما اگر بخواهید جهت چرخش آنها عکس یک دیگر باشد می‌توانید از دو چرخ دنده کوچک تر استفاده کنید.
ولی در هر حال  به تعدادی چرخ دنده اضافی نیاز دارید . این چرخ دنده‌ها  به محورهای جدیدی نیاز دارند.  پس استفاده  از این  روش،  وزن دستگاه  شما را هم زیاد  می‌کند.  در چنین مواردی معمولاً از یک زنجیر یا تسمه استفاده می‌کنند.
زنجیر سبک تر از چرخ دنده است و در ضمن  می‌توان یک زنجیر  را به تعداد  زیادی چرخ دنده بست تا همه آن ها را با هم  بچرخاند. مثلاً در  موتور ماشین یک تسمه  هم دینام  را می‌چرخاند و هم دو میل  بادامک را. اگر می‌خواستید  به جای تسمه از  چرخ دنده استفاده کنید، این کار خیلی مشکل تر بود. علاوه  بر این هر وقت که بخواهید ارتباط دو چرخ را قطع کنید می‌توانید زنجیر را جدا کنیداین ویژگی به ما کمک می‌کندکه خیلی ساده تر ابزارهای مان را تعمیرکنیم. اگر دوست دارید درباره انواع چرخ دنده‌ها بدانید.

انواع چرخ دنده ها

وقتی می خواهند یک چرخ دنده انتخاب کنند، به چند نکته اساسی توجه می کنند.
 اولین نکته  نسبت چرخ دنده ها است. نسبت  چرخ دنده ها  قدرت و سرعت خروجی را تعیین می کند.
نکته دوم  شکل دنده هایی  است که  روی  چرخ دنده  قرار گرفته اند.  چرخ  دنده های قدیمی ظاهری شبیه شکل روبرو داشتند.  چنین چرخ دنده ای برای کارهای ساده خوب است،  اما وقتی بخواهیم در یک ابزار پیچیده از آن استفاده کنیم کارآیی چندانی ندارد.
اینجا نوبت به انتخاب نوع چرخ دنده ها می رسد. چرخ دنده ها انواع مختلفی دارند که هر یک از آنها برای شرایط خاصی به کار می رود.
چرخ دنده های ساده
این چرخ دنده ها ساده ترین چرخ دنده هایی هستند که دیده اید. آنها دندانه های مستقیم دارند و محور دو چرخ نیز موازی با یک دیگر قرار گرفته اند. گاهی تعداد زیادی از آن ها را در کنار هم قرار می دهند تا سرعت را کاهش و قدرت را افزایش دهند.
در تعداد  زیادی از وسایل از  این چرخ دنده ها استفاده می شود. مثلاً ساعت های کوکی، ساعت های اتوماتیک، ماشین لباس شویی، پنکه و ... . اما در اتومبیل به کار نمی آیند، چون سر و صدای زیادی دارند.  هر بار که دندانه یک چرخ به دندانه چرخ روبرو می رسد، صدای کوچکی در اثر برخورد ایجاد می شود.  می توانید  مجسم کنید وقتی تعداد زیادی از این چرخ دنده ها  با هم کار کنند، چه سر و صدایی راه می اندازند؟ تازه این برخورد ها  در دراز مدت،  باعث شکستن دندانه ها می شود. برای کاهش سر و صدا و افزایش عمر چرخ دنده ها در بیشتر اتومبیل ها از چرخ دنده های مارپیچ استفاده می کنند.

چرخ دنده های مارپیچ
دندانه این  چرخ  دنده ها اریب است.  وقتی یکی از آن ها  می چرخد،  ابتدا نوک دندانه ها با هم تماس پیدا میکنند سپس به تدریج دو دندانه کاملاً  در  هم جفت می شوند. این درگیری تدریجی همان چیزی است که هم سرو صدا را کم میکند و هم باعث می شودکه این چرخ دنده ها نرم تر کار کنند. 
در ماشین  تعداد  زیادی  چرخ  دنده  مارپیچ  وجود  دارد.  به خاطر  مایل بودن  دندانه ها، هنگام درگیری  نیروی زیادی به آن ها وارد می شود. به همین علت در وسایلی که از چرخ  دنده های مارپیچی  استفاده می کنند  بلبرینگ هایی  تعبیه شده است تا این  فشار را تحمل کند. اگر زاویه دندانه ها را به دقت تنظیم کنیم، می توان دو چرخ دنده را به دو محور عمود بر هم وصل کرد تا جهت چرخش 90 درجه تغییر کند.
چرخ دنده های مخروطی
این چرخ دنده ها بهترین وسیله تغییر جهت هستند.  معمولاً از آن ها برای تغییر جهت 90 درجه استفاده می شود، ولی می توان طراحی را طوری انجام داد که در زاویه های دیگر نیز کار کنند.
دندانه های آن ها ممکن است مستقیم یا پیچ دار باشد. اما اگر دندانه ها صاف باشد همان مشکل چرخ دنده های ساده را دارند. در دندانه های پیچ دار این مشکل برطرف شده است، ولی در هر دوی آن ها باید محور چرخ دنده ها در یک صفحه قرار داشته باشد.
گاهی می خواهیم محور  چرخ ها  در یک صفحه نباشند.  در چنین شرایطی  از چرخ  دنده هایی مانند شکل روبرو استفاده می کنیم.
در دیفرانسیل بسیاری از اتومبیل ها از این چرخ دنده ها استفاده می شود. این طراحی امکان آن را ایجاد می کند که  محور چرخ  دنده بیرونی پایین تر از محور چرخ دنده حلقوی قرار داده شود. شکل روبرو محور بیرونی ورودی را نشان می دهد که در تماس با چرخ حلقوی قرار گرفته است. از آن جایی که محور محرک (Drive Shaft) ماشین به چرخ بیرونی متصل می شود، پایین آمدن چرخ بیرونی امکان پایین آوردن محور محرک را هم ایجاد می کند، پس می توان محور را پایین تر آورد و در عوض فضای بیشتری را به سرنشینان اتومبیل اختصاص داد.

چرخ دنده های حلزونی
این چرخ  دنده ها  زمانی  مورد استفاده  قرار می گیرند که  بخواهیم تغییر زیادی در سرعت و یا قدرت ایجاد کنیم.  معمولاً نسبت شعاع دو چرخ دنده 20:1 است و گاهی حتی به 300:1 و بیشتر نیز می رسد.
این چرخ دنده ها یک خاصیت جالب  هم دارند که در هیچ چرخ  دنده  دیگری  پیدا  نمی شود. (چرخ بالایی حلزون) می تواند به راحتی چرخ دیگر (چرخ دنده حلزونی) را  حرکت دهد، ولی چرخ  پایینی نمی تواند حلزون را  بچرخاند.  زاویه دنده های روی حلزون آن قدر کوچک است که وقتی  چرخ پایینی بخواهد آن را بچرخاند،  اصطکاک به  حدی  زیاد  می شود که از حرکت حلزون جلوگیری می کند. این ویژگی  به ما امکان استفاده از این چرخ دنده ها را در جاهایی که به یک قفل خودکار نیاز داریم می دهد. فرض کنید از این چرخ دنده در یک بالابر استفاده کرده ایم؛ وقتی موتور بالابر از کار بیفتد،  چرخ دنده ها قفل می شوند و نمی گذارند بار پایین بیاید. معمولاً در  دیفرانسیل کامیون ها و خودروهای سنگین از این چرخ دنده ها استفاده می شود.
چرخ دنده شانه ای
این چرخ دنده ها برای تبدیل حرکت دورانی به حرکت خطی استفاده می شوند. یک مثال خوب برای این چرخ دنده ها فرمان اتومبیل است.  فرمان، چرخ دنده ای را می چرخاند که با چرخ شانه ای در تماس است. وقتی شما فرمان  را  می چرخانید،  با  توجه به جهت چرخش  فرمان،  شانه به سمت چپ و یا راست حرکت می کند و باعث حرکت چرخها می شود. در برخی از ترازوها نیز برای چرخاندن عقربه از سیستم مشابهی استفاده می شود.

چرخ دنده ها عموماً برای یکی از چهار دلیل زیر استفاده می شوند:

۱.     برای تغییر جهت دوران

۲.     برای زیاد یا کم کردن سرعت دوران

٣.     برای انتقال حرکت دورانی به محوری دیگر

4.     برای حفظ هم زمانیِ دوران دو محور

موارد ۱، ۲ و٣ را می توانید در شکل بالا مشاهده کنید. در این شکل چرخیدن دنده ها را در خلاف جهت همدیگر می بینید، واینکه چرخ دنده ی کوچک تر با سرعت دو برابر چرخ دنده ی بزرگ تر می چرخد، و بعلاوه محور دوران چرخ دنده ی کوچک تر، در سمت راست محور دوران چرخ دنده ی بزرگ تر قرار دارد.دلیل این امر که سرعت یک چرخ دنده دو برابر چرخ دنده ی دیگر است، در نسبت بین دنده هاست نسبت دنده ها. در این شکل، قطر چرخ دنده ی سمت راست دو برابر قطر چرخ- دنده ی سمت چپ است. بنابراین نسبت دنده ها ۲:١ است (بخوانید" دو به یک"). اگر به شکل دقّت کنید، می توانید این نسبت را ببینید: هر بار که چرخ دنده ی بزرگ تر یک دور می زند، چرخ دنده ی کوچک تر دو دور می زند. اگر هر دو چرخ دنده قطر یکسانی داشتند، دوران آنها با سرعت برابر امّا در جهت مخالف صورت می گرفت.   

داخلی‌ترین قسمت چرخ‌دنده توپی ‌Hub می‌باشد که به محور محرک متصل می‌باشد. در بیرون این قسمت جان چرخ‌دنده Web قرار گرفته است. بیرونی‌ترین قسمت در جهت شعاعی، محیط چرخ‌دنده Rim می‌باشد که دندانه‌های چرخ‌دنده در این قسمت قرار می‌گیرند. این بخش از چرخ‌دنده منبع اصلی ایجاد صدا می‌باشد.

مهمترین اصطلاحاتی که در طراحی چرخ‌دنده بکار می‌روند عبارتند از:

دایره گام Pitch Circle: دایره‌ای فرضی که تمامی‌محاسبات بر اساس آن انجام می‌گیرد. دایره گام دو چرخ‌دنده درگیر بر هم مماس می‌باشند.

گام محیطی Circular Pitch: طول کمانی از دایره گام که بین دو نقطه متناظر از دو دندانه مجاور قرار گرفته است.

ارتفاع سر دنده Addendum: فاصله بین بالای دندانه Top Land تا دایره گام.

ارتفاع ته دنده Dedendum: فاصله بین ته دندانه Bottom Land تا دایره گام.

لقی محیطی Backlash: مقداری که فضای خالی بین دو دندانه یک چرخ‌دنده از ضخامت دندانه‌های چرخ‌دنده درگیر با آن در امتداد دایره گام بیشتر است.

چرخ‌دنده‌ها بر اساس وضعیت قرارگیری محورهای دو چرخ‌دنده درگیر نسبت به هم به دو گروه اصلی تقسیم می‌شوند:

• چرخ‌دنده‌های با محورهای موازی
• چرخ‌دنده‌های با محورهای غیرموازی

 

چرخ دنده ها در بسیاری از وسایل مکانِیکی استفاده می شوند.آنها کارهای متفاوت بسیاری انجام می دهند ولی مهم ترین آن کاهش دنده  در تجهیزات موتوری است.این نقشی کلیدی است زیرا اغلب یک موتور کوچک چرخان با سرعت زیاد می تواند قدرت کافی  برای وسیله را تولید کند ولی گشتاور کافی را نمی تواند. به  عنوان  مثال پیچ  گوشتی الکتریکی دنده کاهشی بسیار بزرگی دارد  زیرا که نیاز به گشتاور پیچشی  زیادی  برای پیچاندن پیچ  دارد. ولی موتور فقط مقدار کمی گشتاور  درسرعت بالا تولید می کند با دنده کاهشی سرعت خروجی  کاهش اما  گشتاور افزایش می یابد. کار دیگری که چرخ دنده ها انجام می دهند تنظیم کردن جهت چرخش است. به عنوان نمونه دردیفرانسیل بین چرخهای عقب اتومبیل شماقدرت بوسیله میل محوری که به مرکز اتومبیل متصل  است  منتقل  می شود  و  دیفرانسیل  باید 90  درجه  نیرو  را  بچرخاند  تا در چرخ ها بکار برد.پیچیدگیهای بسیاری در انواع مختلف چرخ دنده وجود دارد.در این مقاله خواهیم آموخت که

 

دندانه های  چرخ دنده چگونه کار می کنند و درباره انواع مختلف چرخ دنده که در همه نوع ابزارهای مکانیکی یافت می شوند خواهیم آموخت. 

اصول اولیه

در هر چرخ دنده نسبت دنده  با فاصله از مرکز  چرخ دنده  تا نقطه  تماس تعیین می شود.به عنوان مثال در ابزاری با دو چرخ دنده ،اگر قطر یکی از چرخ دنده ها 2 برابر دیگری باشد، ضریب دنده 2:1 خواهد بود.یکی از ابتدایی ترین انواع چرخ دنده که می توانیم ببینیم چرخی با برامدگی هایی بشکل دندانه های چوبی است.  مشکلی که  این نوع از چرخ دنده ها دارند این است که فاصله از مرکز هر چرخ دنده  تا نقطه تماس،  وقتی که چرخ دنده  می چرخد تغییر می کند. این بدان معنی است که  ضریب دنده  وقتی چرخ دنده می چرخد  تغییر می کند.یعنی سرعت خروجی  نیز  تغییر میکند. چنانچه شما در اتومبیل خود از چرخ دنده هایی شبیه به این  استفاده کنید،ثابت نگه داشتن سرعت در این شرایط  غیر ممکن خواهد بود و شما دائما باید سرعت را کم و زیاد کنید.

دندانه های چرخ دنده های نوین پروفیل مخصوصی که دنده گستران (اینولوت involute ) نامیده  می شود  استفاده می کنند. این پروفیل  دارای  خاصیت  بسیار  مهم ثابت نگه داشتن نسبت سرعت بین دو  چرخ  دنده است. در این نوع ،  همانند چرخ میخی بالا نقطه تماس جابجا می شود ولی فرم گستران دندانه های چرخ دنده این جابجایی را جبران میکند.برای جزئیات به این قسمت مراجعه کنید.در ادامه بعضی از انواع چرخ دنده ها را میبینیم

چرخ دنده ساده  

چرخ دنده های ساده معمولی ترین نوع  چرخ دنده می باشند.آن ها  دندانه های صافی دارند و بر روی محورهای  موازی  سوار می شوند. سابقا  چرخ دنده های  ساده  بسیاری برای بوجود آوردن دنده های کاهشی بسیار بزرگی استفاده می شد.

  

چرخ دنده ی ساده

چرخ دنده های  ساده  در  دستگاه های  بسیاری استفاده می شوند.  مانند  پیچ گوشتی الکتریکی ، آب پاش نوسانی ، ساعت زنگی ، ماشین لباس شویی وخشک کن لباس . اما شما در اتومبیل خود تعداد  زیادی از آن  را  نخواهید  یافت  زیرا  چرخ دنده ساده واقعا  می تواند پر سروصدا باشد.هر وقت دندانه چرخ دنده یک دنده را با چرخ دنده دیگری درگیر کند دنده ها برخورد کرده و این ضربه  صدای  بلندی تولید می کند،  هم چنین  فشار  روی  چرخ دنده  را   افزایش می دهد  برای کاهش دادن صدا و فشار روی چرخ دنده اغلب چرخ دنده ها در اتومبیل شما مارپیچی می باشند.

چرخ دنده های مارپیچ 

 وقتی دو دنده بر روی سیستم چرخ دنده مارپیچ درگیر می شوند تماس از انتهای یکی از دنده ها شروع شده و بتدریج با چرخش چرخ دنده گسترش میابد تا زمانی که دودنده بطور کامل درگیر شوند.

  

چرخ دنده مارپیچ

درگیر شدن  تدریجی چرخ دنده های  مارپیچی  را  وادار می کند که آرام تر و ملایم تر از چرخ دنده های ساده عمل کنند. به همین دلیل چرخ دنده های مارپیچی تقریبا" در جعبه دنده های همه اتومبیل ها مورد استفاده قرارمی گیرد.

 به علت  زاویه  دنده ها در چرخ دنده های مارپیچ  وقتی که دنده ها درگیر می شوند بار  محوری بوجود می آورند. دستگاه هایی که از چرخ دنده های مارپیچ استفاده می کنند یاتاقان هایی دارند که می توانند این بار محوری  را نگه دارند.یک  نکته جالب در مورد چرخ دنده های مارپیچ این است که  اگر زوایای  دندانه های  چرخ دنده  صحیح  باشند می توا نند  روی محور عمودی سوار شده زاویه چرخش را روی 90 درجه تنظیم کنند.

 

چرخ دنده مارپیچ عمودی

چرخ دنده مخروطی

چرخ دنده مخروطی زمانی مورد استفاده قرار می گیرد که مسیر چرخش محور نیاز به تغییر کردن دارد  و معمولا برمحورهای  90 درجه سوار می شوند  ولی می توا نند طوری طراحی شوند که در زوایای  دیگر نیز به همین خوبی عمل کنند.  دندانه ها  روی  چرخ دنده های  مخروطی می توانند صاف ،  مارپیچی ویا قوسی باشند.دندانه های چرخ دنده های مخروطی صاف در حقیقت مشکلی مشابه دنده  چرخ دنده های   ساده دارند.که وقتی هر دنده   درگیر می شود  به دنده  متناظر در آن لحظه ضربه می زند.

 

 

 

چرخ دنده مخروطی

درست مانند  چرخ دنده ساده ، راه حل این مشکل  انحنا دادن به دندانه های چرخ دنده می باشد. این دندانه های مارپیچی درست مانند دندانه های مارپیچی درگیر می شوند تماس از یک انتها ی چرخ دنده شروع می شود و به صورت تصاعدی در سرتاسر دندانه گسترش می یابد.

  

چرخ دنده مخروطی با دندانه های مارپیچ

در چرخ دنده های مخروطی صاف و مارپیچی محورها باید بر هم عمود باشندو هم چنین  در یک صفحه واقع شوند. اگر شما دو محور را پشت چرخ دنده امتداد دهید همدیگر را قطع خواهند کرد از طرف  دیگر  چرخ  دنده های  قوسی (hypoid gear)   می توانند  با  محور ها در صفحات مختلف (محور های متنافر) درگیر شوند.

  

چرخ دنده ی مخروطی هیپوئیدی در دیفرانسیل

این خصوصیت در دیفرانسیل اتومبیل های بسیاری استفاده می شود. چرخ دنده بزرگ مخروطی دیفرانسیل و چرخ دنده کوچک  ورودی (پنیون)  هر دو از نوع قوسی (هیپوئیدی) هستند.  این به پنیون ورودی اجازه می دهد که پایین تر از  محور چرخ دنده بزرگ  مخروطی سوار شود. شکل بالا پنیون ورودی درگیر با چرخ دنده مخروطی بزرگ در دیفرانسیل را نشان می دهد. زمانی که محور محرک اتومبیل به پنیون ورودی متصل می شود پایینتر قرار می گیرد . این بدان معنی است که محورمحرک در قسمت سواری جایی را اشغال نمی کند و فضای بیشتری برای سرنشینان و بار ایجاد می کند.

چرخ دنده های حلزونی

چرخ دنده حلزونی  هنگامی مورد استفاده قرار می گیرد که نیاز به دنده کاهشی بزرگی باشد.برای چرخ دنده های حلزونی نسبت کاهش 20:1 و حتی تا 300:1 یا بالاتر از آن متعارف است.

   

چرخ دنده حلزونی

بسیاری از چرخ دنده های حلزونی خاصیت  جالبی دارند که  چرخ دنده های  دیگر ندارند : پیچ حلزون براحتی می تواند چرخ دنده را بچرخاند ولی چرخ دنده نمیتواند پیچ حلزون را بچرخاند و این بدان علت است که  زاویه ی روی پیچ حلزون  بقدری کم است که وقتی چرخ دنده سعی می کند آن را  بچرخاند نیروی اصطکاک  بین چرخ دنده  و پیچ حلزون آن را در  جای خود نگه می دارد و مانع چرخش آن می شود.این خاصیت برای ماشین هایی از قبیل سیستم های نقاله مکانیکی مورد استفاده است. آن هایی که خاصیت قفل کنندگی در آنها هنگامی که موتور نمی چرخد می تواند همانند یک  ترمز برای  نقاله عمل کند. استفاده  خیلی جالب دیگر  چرخ دنده های حلزونی در دیفرانسیل تورسن(Torsen differential) که در بعضی از اتومبیلها و کامیونهای بارکش با کارایی بالا استفاده می شود است.

چرخ دنده و میله دنده  

چرخ دنده  و میله دنده برای تبدیل کردن حرکت دورانی به حرکت خطی استفاده می شوند.مثال کاملی از آن  فرمان اتومبیل هاست . فلکه  فرمان چرخ دنده ای که با میله دنده درگیر است را می چرخاند. وقتی که چرخ دنده می چرخد میله دنده را به چپ یا راست می لغزاند بسته به آنکه شما فرمان را به کدام سمت می پیچانید.

  

چرخ دنده و میله دنده در ترازوی خانگی

چرخ دنده و میله دنده همچنین در بعضی ترازوها برای گردش صفحه مدرجی که وزن شما را نشان می دهد به کار می رود.

چرخ دنده های سیاره ای و نسبت بین دنده ها

 هر مجموعه چرخ دنده سیارهای سه جزء اصلی دارد :

         دنده خورشیدی

         دنده سیاره ای و حامل دنده سیاره ای

        دنده بزرگ حلقه ای (رینگی)

 هر کدام ازاین سه جزء میتوانند ورودی یا خروجی باشندیا میتوانند ثابت نگه داشته شوند.انتخاب کدام قطعه ای برای کدام  منظور نسبت دنده را برای چرخ دنده ها معین می کند.به یکی از چرخ دنده های سیاره ای منفرد نگاهی می اندازیم.یکی از چرخ دنده های سیاره ای جعبه دنده ما یک چرخ دنده بزرگ حلقه ای با 72 دننده (کرانویل) و یک چرخ دنده خورشیدی با 30 دنده دارد . می توانیم نسبت دنده های بسیاری از این جعبه داشته باشیم.

  

هم چنین قفل شدن هر دو جزء با هم همه ی قطعه را قفل خوا هد کرد و نسبت دنده 1:1 خواهد شد. توجه کنید که اولین نسبت دنده ای  که  در جدول  بالا ثبت شده است  کاهشی است یعنی  سرعت  خروجی از سرعت  ورودی کمتر است. دومین نسبت دنده پرسرعت است یعنی سرعت خروجی بیش تر از سرعت ورودی است  و آخری نیز دوباره کاهشی  است  ولی مسیر  خروجی معکوس شده است.نسبت دنده های مختلف بسیاری از مجموعه چرخ دنده بالا می توان استخراج کرد ولی آنهایی که می بینید مربوط به جعبه دنده ی اتوماتیک می باشند.

 پس این یکی از مجموعه های چرخ دنده است که می تواند همه ی این نسبت دنده های مختلف را  بدون درگیر کردن  یا  خلاص کردن چرخ دنده های  دیگر تولید کند. با دو تا از این مجموعه چرخ دنده ها در یک ردیف ما می توانیم 4 دنده جلو و یک دنده عقب (معکوس) مورد نیاز در جعبه دنده را داشته باشیم.در قسمت بعدی دو مجموعه از چرخ دنده ها را با هم قرار خواهیم. داد.  

جزئیات پروفیل چرخ دنده گسترانی (اینولوت)

 درپروفیل دندانه های چرخ دنده گسترانی نقطه تماس ازنزدیکی یکی از دندانه ها شروع شده و با چرخش  چرخ دنده نقطه تماس از آن چرخ دنده  دور شده و به دیگری نزدیک می شود.اگر شما نقطه تماس را دنبال کنید،  نشانگر یک خط مستقیم است که از یکی از چرخ دنده ها شروع شده و در کنار دیگری پایان می یابد.این بدان معنی است که شعاع نقطه تماس با درگیر شدن دندانه ها بزرگتر می شود.

 ثابت  نمی باشد  قطر دایره گام واقعا فاصله تماس متوسط است. وقتی که دندانه ها ابتدا شروع به درگیر شدن می کنند  دندانه چرخ دنده بالایی به دندانه چرخ دنده پایینی در داخل قطر دایره گام برخورد می کند.اما توجه کنید که آن قسمت از دنده بالا که با دنده پایین تماس پیدا می کند، در آن نقطه بسیار لاغر است.با چرخش چرخ دنده نقطه تماس به سمت قسمت ضخیم تر دندانه چرخ دنده  بالایی لغزیده می شود. این امر دنده  بالایی را  به جلو رانده بنا براین جبرانی برای قطر تماس اندکی کوچکتر می باشد. با ادامه دادن دندانه ها  به چرخیدن نقطه تماس دور تر شده حتی از قطر دایره گام خارج می شود.اما پروفیل دندانه های پایینی جبرانی برای این جابجایی است.نقطه تماس شروع به لغزیدن به سمت قسمت لاغر دندانه پایینی می کند مقدار کمی از سرعت چرخ دنده بالایی برای جبران قطر  تماس افزوده شده، کم می کند.نتیجه نهایی این است که حتی اگر قطر نقطه تماس  بطور ممتد تغییر کند سرعت ثابت  باقی می ماند. بنابراین پروفیل دندانه چرخ دنده گسترانی یک نسبت سرعت دورانی ثابت تولید می کند.

 نسبت های چرخ دنده ها
هر ترکیب از چرخ دنده های فولادی در سیستم انتقال قدرت به یک چندشاخه منصوب می شود. در هر خوشه یا چند شاخه یک چرخ دنده  قطورتر با یک چرخ دنده کم  قطرتر درگیر می شود. اختلاف  در اندازه این دو دنده یک نسبت  دنده را  ایجاد می کند.  مقدار گشتاور عامل بر محور برونداد به این نسبت بستگی دارد.
در پایین ترین دنده (معمولا اولین دنده خوانده می شود)،  یک چرخ دنده کوچکتر،  چرخ دنده بزرگتری را می چرخاند.  این  نسبت سبب  می شود که محور  برونداد با سرعت کمتری نسبت به محور درونداد اما  با گشتاور یا قدرت بیشتری بچرخد. در سومین یا چهارمین دنده، بسته به سیستم انتقال قدرت، میله دنده، دو دنده را که هم اندازه اند را درگیر می کند که هیچ تغییری در گشتاور و یا سرعت محورایجاد نمیکند.  در اوردرایو که  ممکن است دنده  پنجم خوانده شود، یک چرخ دنده بزرگتر، چرخ دنده کوچکتری را به حرکت در می آورد.
این نسبت، گشتاور را کاهش میدهد اما محور درونداد را قادر می سازد که آرامترازمحور برونداد بچرخد.  اوردرایو، زمانی که سرعت زمینی وسیله نقلیه به طور مساعد زیاد است و به قدرت کمی برای نگه داشتن آن نیاز دارد، بسیار مفید است.
در دنده  عقب،  یک ترکیب دنده  مخصوص سیستم انتقال  قدرت را  قادر  به چرخاندن محور برونداد در جهت وارونه، می سازد که وسیله نقلیه  را به  عقب حرکت می دهد. همچنین سیستم های انتقال قدرت یک وضعیت خلاص دارند که در آن هیچ گشتاوری به محور برونداد انتقال نمی یابد.
همزمان سازی
سیستم های انتقال قدرت دستی نوین کاملا همگام شده هستند؛ یعنی آنها به گونه ای طراحی شده اند که دنده ها  زمانی که جابجا میگردند به آرامی درگیر می شوند. این موضوع با سرعت یکسان دنده ها پیش ازدرگیر شدن یا با درگیری همیشگی دنده ها واستفاده ازانتخابگری ازچند نوع برای انتخاب  یک دسته دنده اختصاص یافته، انجام می شود. همگاه سازی تغییر مکان دهی دنده ها را آسان تر ساخته و طول عمر دنده های چرخ دنده را افزایش می دهد.
دنده های چندگانه
تمام سیستم های انتقال دستی مدرن دارای چهار یا پنج تندی و برخی نیز بیشتر می باشند. کامیون های مخصوص کار سنگین ، برای بدست آوردن بیشترین مقدار قدرت کشنده از موتور، به تعداد دنده بسیار بیشتری نیاز دارند. بسیاری تا بیست دنده حرکت به جلو و چند دنده عقب دارند.

 

 

محدودیتهای استفاده از ماردون و چرخ دنده :

گیربکسهای چرخ دنده و ماردونی برای آسانسورهائی با سرعت 1/6 متر بر ثانیه بسیار مناسب بوده و از کیفیت بالائی برخوردارند . این گیربکس ها با نرمی ، آرامی و بدون لغزش کار خود را انجام می دهند . فاکتورهای اساسی بی صدا  بودن آن ها ، سرعت کم  چرخ دنده و دقت بالا در ساخت چرخ دنده است .برای آسانسورهائی باسرعت 2 متر بر ثانیه یا بیشتر ،کاهش سرعت توسط ماردون چرخ دنده باید کم تر باشد تا بتوان  سرعت خروجی  بالاتری به دست آورد .  در این حالت چرخ دنده با سرعت بیشتری به چرخش در می آید و در نتیجه تولید سر و صدای بیشتری می کنند .
برای  چنین  سیستم هائی  با سرعت  بالا  یا  اصطلاحاً  بدون گیربکس بهتر است از  موتورهائی  با سرعت پایین تر استفاده گردد .

مواد به کار رفته در ساخت چرخ دنده و ماردون و علت آنها :

 بطور کلی دنده ها باید از موادی تشکیل شده باشند که بتوانند برخورد دائمی با یکدیگر را تحمل کنند . در مورد دنده های  مارپیچی  از آنجائی که به  مقدار زیادی حرکت لغزیدن اتفاق می افتد مواد تشکیل دهنده دنده و ماردون باید به گونه ای باشد که اصطحکاک کمی ایجاد کند در نتیجه جنس آن ها باید در ارتباط با یکدیگر مشخص شود .
برای این  منظور جنس  تمام  قطعات  در  جدول 1 آورده  شده است .  تجربه نشان داده است که استفاده از مارپیچی با جنس  فولاد برون  سخت و چرخ دنده ای با جنس فسفر  برنز  ترکیب بسیار مناسبی است .

محل قرار گرفتن ماردون نسبت به چرخ دنده ، محاسن و معایب :

ماردون روی چرخ دنده : با برداشتن صفحه بازرسی ماردون به خوبی دیده شده و بازبینی برخی از دندانه های چرخ دنده نیز ممکن می باشد . روغن کاری مستقیماً و به راحتی نخواهد بود .
چون محور گیربکس در سطح نسبتاً پایین تری قرار می گیرد در اندازه طول گیربکس تا حدودی صرفه جویی می شود .
ماردون زیر  چرخ دنده :  با برداشتن صفحه بازرسی  به خوبی می توان چرخ دنده  را  بازبینی کرد ولی ماردون به کلی ناپیداست .
کف جعبه در حکم  بستر روغنی است  و ماردون و  دندانه های چرخ دنده  در روغن شناورند  در نتیجه روغن کاری بسیار راحت است .
در سرعتهای بالا امکان نشتی روغن نیز وجود دارد .

استفاده‌ها و مشخصات چرخ دنده ها

وقتی که فرستادن یا انتقال یک توان یا حرکت از یک شفت چرخنده به دیگری مورد نظر ماست تعدادی راه برای یک طراح قابل دسترسی است که این راهها شامل تسمه های تخت ـ تسمه v شکل ـ تسمه های دندانه دار ـ زنجیره های محرک ـ چرخهای محرک اصطکاکی و چرخ دنده‌ها می شود . اگر حرکت لغزشی نرم و آرام ـ سرعت بالا ـ با دقت زمانی بالا ـ راندمان بالا یا طراحی با حجم کم از معیارهای مهم طراح باشد با انتخاب یک سیستم چرخ دنده ای به معیارهای بالا نزدیک می شوید و انجام شدن این معیارها در این سیستم از دیگر سیستم ها بهتر انجام می شود .از طرف دیگر زنجیرهای چرخنده و تسمه ها از نظر کارکردی کم ارزش می‌باشند و موقعی استفاده از آنها به صرفه است که شفت های ورودی و خروجی پهنای زیادی دارند . چرخهای دوار اصطکاکی ساده ماننده چرخهای داخلی و خارجی که در شکل b و a 1-15 کشیده شده‌اند ممکن است انتقال یک توان از استوانه شماره 1 (چرخان) به استوانه شماره 2 (چرخنده ) را به صورت نرم و آرام مهیا کند . اگر در محل اتصال p هیچ گونه لغزشی صورت نگیرد .

برای حالت بدون لغزش بزرگی سرعت مماسی برای دو عضو در تماس برابری باشند بنابراین داریم

-15-3 مجموعة چرخ دنده ها ـ نسبت های تبدیل.

در زیر این وضعیت‌ها مشخصات سرعت‌های دو زاویه‌ای ( دانستن یا مشخص کردن ورودی‌ها ) اجازه می‌دهد که سومین را مشخص کنیم .

برای مثال یک چیدمان معمولی این است که چرخ دنده خورشیدی را ثابت می کنیم و بازوی حمال را با یک منبع نیروی انتخابی حرکت می دهیم و خروجی را از یک چرخ دنده مخروطی می‌گیریم. اما دیگر چیدمان‌ها نیز همچنین کاربرد دارند . 

نوشته شده در تاريخ ۱۳٩۱/٤/٢٠ توسط پرویز برومندنژاد

نظرات (0)

نماز,حجاب,اسلام

نماز,حجاب,اسلام

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ

همه چیز درباره ی دین شریف اسلام

از دیدگاه مسلمانان، اسلام خاتم ادیان الهی است. خاتمیت به این معناست که اسلام در بر دارنده تمام آن مطالبی است که باید از طریق وحی برای انسان بیان شود.[ {قرآن دین اسلام را به عنوان خاتم ادیان الهی معرفی می‌کند:

 

إِنَّ هذَا الْقُرْآنَ یهْدِی لِلَّتِی هِی أَقْوَمُ.

یعنی اگر شریعت اسلام را در یکسو و سایر شرایع آسمانی را که برای سراسر حیات بشر در دورانهای گذشته مقدّر شده‌است در طرف دیگری بگذاریم، شریعت اسلام از همه آنها استوارتر است که این خود معنی خاتمیت و شریعت آخرین است.

 

قُلْ إِنَّنِی هَدانِی رَبِّی إِلی‏ صِراطٍ مُسْتَقِیمٍ دِیناً قِیماً مِلَّةَ إِبْراهِیمَ حَنِیفاً وَ ما کانَ مِنَ الْمُشْرِکِین‏.[

به جهانیان بگو: پروردگار مرا به راهی راست رهبری فرموده و آن دینی است قیم و زوال‏ناپذیر که بنیادش از همان سنت و رویه ابراهیم است. در سوره بینه پس از آنکه می‏فرماید "مشرکین دست از عقیده باطل خود برنمی‌دارند جز آنکه فرستاده خدا با آیات و بینات فرا رسد و آیات کتاب قیم را برایشان بخواند. اینان دستوری ندارند جز آنکه خدای را با نیت پاک پرستش کنند، نماز بخوانند و... ، می‌فرماید: ذلِکَ دِینُ الْقَیمَة. این آیین –اسلام- دینی است قیم و زوال‏ناپذیر.

 

در سوره آل عمران:

وَ مَنْ یبْتَغِ غَیرَ الْإِسْلامِ دِیناً فَلَنْ یقْبَلَ مِنْهُ وَ هُوَ فِی الْآخِرَةِ مِنَ الْخاسِرِین‏.[ هر که جز آیین اسلام در جستجوی آیین دگر آید، تا اید و انقراض جهان از او پذیرفته نیست و بروز رستاخیز از زیان‏کاران است.

 

در سوره مائده:

الْیوْمَ أَکْمَلْتُ لَکُمْ دِینَکُمْ وَ أَتْمَمْتُ عَلَیکُمْ نِعْمَتِی وَ رَضِیتُ لَکُمُ الْإِسْلامَ دِیناً.امروز که پیامبر اسلام عهده‏دار هدایت بشر است، دین را برای شما تکمیل و نعمت را برای شما تمام کردم، و خشنودم که برای همیشه بر دین اسلام باقی باشید. روشن است که آیات فوق آیین اسلام را پابرجاترین راه هدایت و دین قیم و زوال‏ناپذیر و گرویدن به غیر آن را تا انقراض جهان غیرقابل‌قبول دانسته و او را کمال و بلوغ دیانت و تمام نعمت معرفی کرده‌است.

 

در روایاتی از ائمه اسلام: نیز به ابدیت آیین اسلام تصریح شده‌است از جمله علی بن ابیطالب گوید:

إِنَّ هَذَا الْإِسْلَامَ دِینُ اللَّهِ الَّذِی اصْطَفَاهُ لِنَفْسِهِ... ثُمَّ جَعَلَهُ لَا انْفِصَامَ لِعُرْوَتِهِ وَ لَا فَکَّ لِحَلْقَتِهِ وَ لَا انْهِدَامَ لِأَسَاسِهِ وَ لَا زَوَالَ لِدَعَائِمِهِ وَ لَا انْقِلَاعَ لِشَجَرَتِهِ وَ لَا انْقِطَاعَ لِمُدَّتِهِ اسلام همان آیینی است که پروردگار بزرگ آن را در میان ادیان برگزیده و قوانین آن را به اندازه‏ای استوار فرموده که دستاویز آن پایان ناپذیر و حلقه‏اش گسستنی نیست. اساس و بنیادش انهدام نمی‏پذیرد و ارکانش زایل و نابود نمی‏گردد. درختش هرگز از ریشه بیرون نیاید [این چنین] مدنش نیز هیچ وقت پایان نمی‌پذیرید.

 

اصول دین

 

از بنیادی‌ترین باورهای مسلمانان تحت عنوان اصول دین یاد می‌شود. اصول دین نزد مسلمانان سه عدد هستند اعتقاد به هر کدام از این اصول، باورهایی را به عنوان زیر شاخه موجب می‌شود:

 

توحید: یعنی اعتقاد به یگانگی خداوند و اعتقاد به صفات او.

نبوت: یعنی اعتقاد به ضرورت فرستادن پیامبران از سوی خداوند برای راهنمایی بشر.(و اعتقاد به پیامبری محمد).

معاد: یعنی اعتقاد به وجود جهانی که بعد از فروپاشی این جهان کنونی، نمایان می‌شود و در آن جهان نیکان و بد کرداران به سزای کردار خویش می‌رسند.

در میان این اصول آنچه ریشه بقیه‌است، توحید می‌باشد، به طوری که دین شناسان مسلمان می‌کوشند تا با اثبات آن بقیه اصول و فروع را ثابت کنند شیعیان علاوه بر این سه اصل، به عدل و امامت نیز به عنوان اصلهای چهارم و پنجم معتقدند.

 

الله نام ویژهٔ خدای یکتا در قرآن و نوشتارهای اسلامی است. با این حال فارسی‌زبانان معمولاً از واژهٔ خدا استفاده می‌کنند. به باور مسلمانان خداوند در اسلام به زبان اصلی که همان زبان عربی فصیح (زبان قرآن) است ۱۰۰۱ نام دارد که یک نام خداوند، اسم اعظم است. بیشتر اسامی خدا، در اسلام، نشان‌دهندهٔ برتری مطلق است.

 

شناخت خداوند اصلی ترین باور مسلمانان است و همین موضوع است که این دین را در میان سایر ادیان ابراهیمی متمایز ساخته. خلاصه باور مسلمانان به خدا را می‌توان در جمله‌ای از قرآن دید  که در آن گفته می‌شود:

 

ِ لَیْسَ کَمِثْلِهِ شَیْ‏ءٌ وَ هُوَ السَّمیعُ الْبَصیر (ترجمه: هیچ چیز همانند او نیست و او شنوا و بیناست)

 

که در تفسیر آن از علی بن ابی طالب نقل شده که آن را توصیف قابل قبول خدا دانسته‌است و مفسرین هم به تبعیت از وی گفته‌اند: «این جمله در حقیقت پایه اصلی شناخت تمام صفات خدا است که بدون توجه به آن به هیچیک از اوصاف پروردگار نمی‌توان پی برد» 

شهادتین

پذیرش اسلام از سه روش امکان دارد: گفتن شهادتین، با انجام دادن کارهای ویژه مسلمانان، اسلام با پیروی از اعمال مسلمانان. شهادتین: «اشهد ان لا اله الا الله» و«اشهد ان محمدرسول الله»

قرآن

 

بخش نخست سوره نور از کتاب قرآن

نوشتار اصلی: قرآن

 

قرآن، کتاب مقدس مسلمان است و به زبان عربی نوشته شده‌است، که طبق مندرجات آن و باور مسلمانان توسط وحی الهی به محمد فروفرستاده شد.

 

به اعتقاد مسمانان «قرآن وحی نامه اعجازآمیز الهی است، که به زبان عربی واژه به واژه توسط فرشته وحی، جبرئیل امین، از جانب خداوند و از لوح محفوظ بر قلب و زبان پیامبر اسلام هم اجمالاً یکباره، و هم کم‌کم در طول ۲۳ سال نازل شده‌است.»

 

این کتاب معتبرترین متن دینی نزد مسلمانان است و مسلمانان آن را «معجزه» و «سند اثبات پیامبری» محمد می‌دانند.

اغلب مذاهب اسلامی بر درستی متن آن اتفاق نظر دارند و اختلافات در نحوه خواندن متن، تفسیر و گاهی، ترتیب آن است. میزان این اتفاق نظر به اندازه‌ایست که شیعیان دوازده‌امامی ایران و وهابیان عربستان رسم‌الخط واحدی از قرآن را به‌کار می‌برند. مسلمانان روی بی‌خطابودن قرآن تاکید دارند. مفسرین اهل سنت بصورت تاریخی همواره معتقد بودند که آیات قرآنی که در امروزه در دست ما است دقیقاً همان چیزی است که محمد بیان کرده‌است و هیچگونه تغییری اعم از حذف یا اضافه در آن صورت نگرفته‌است. مسلمانان قرآن را کتاب مقدس دین خود می‌دانند و از آن با القابی چون «کریم» و «مجید» یاد می‌کنند. قرآن، خود را به عنوان «لوح حفاظت‌شده» (به عربی: «اللَوح المحفوظ»)‏ می‌خواند.∗

گردش ماه، اساس تقویم اسلامی

اوقات شرعی، به زمانهای مشخص و دقیقی از شبانه روز، گفته می‌شود که شخص دین‌دار، در آن زمان‌ها، رفتار دینی زماندار خود را انجام می‌دهد. محاسبه دقیق زمان‌های شرعی، از دیرباز، نزد منجمان، رایج بوده‌است.

اذان

محمد پس از فتح مکه بلال حبشی، یک برده سیاه آزاد شده، را مأمور کرد که بر بام کعبه اذان بگوید. بلال اولین موذن اسلام است.

 

اذان به شیوه کنونی اهل تسنن

اهل سنت، عقیده دارند که نخستین بار، اذان در مدینه خوانده شد و حمزه این پیشنهاد را به محمّد داد. در حالی که برخی دیگر، طبل، بوق یا زنگ را برای دعوت مردم به نماز، پیشنهاد کرده بودند.[نیازمند منبع] اهل سنت، همچنین بر این باور هستند که بعضی عبارات اذان، مانند «الصلوة خیر من النوم» را عمر بن خطاب افزوده‌است. این در حالی است که شیعیان اذان را عبادتی می‌دانند که از جانب خدا تعیین گردیده و تغییر در جملات اذان را بدعت می‌دانند، شیعیان همچنین از لفظ اشهد ان علی ولی الله و اشهد ان علی حجت الله در اذان استفاده می‌کنند ولی هیچ دلیلی از پیامبر مبنی بر کاربرد این الفاظ در نماز ثابت نشده است. همچنین عقیده شیعه این است که محمّد پیش از هجرت، برای تمام نمازهای واجب خود، اذان می‌گفته‌است . در ایران، اغلب اذان را در آواز بیات ترک در گوشه روح‌الارواح می‌خوانده‌اند. در مراسم تعزیه، اگر اذان گفته شود، به آواز کردی است. اولین اذان سال در یکم هجری و در مدینه بود. در مسند ابوداود به اسناد صحیح از عبدالله پسر زید پسر عبد ربه انصاری آمده که او برای اولین بار پیشنهاد اذان را به محمد داده و محمد از او پذیرفته است.

تاریخ اسلام

این مقاله نیازمند تمیزکاری است. لطفاً تا جای امکان آن‌را از نظر املا، انشا، چیدمان و درستی بهتر کنید، سپس این الگو را از بالای مقاله بردارید. محتویات این مقاله ممکن است غیر قابل اعتماد و نادرست یا جانبدارانه باشد یا قوانین حقوق پدیدآورندگان را نقض کرده باشد.

ابوالقاسم محمد بن عبدالله بن عبدالمطلب بن هاشم ، بنیان‌گذار و پیامبر دین اسلام است. درباره زندگی محمد گزارش‌های فراوان و روشنی در متون تاریخی آمده‌است، ولی مانند هر شخصیت مهم تاریخی پیش از دنیای مدرن، تمام جزئیات زندگی او مشخص نیست. از این‌روی که محمد، از تأثیرگذارترین شخصیت‌های تاریخ بشری است؛ زندگانی، اعمال و افکار او در طی قرن‌ها، بین موافقان و مخالفانش محل اختلاف و منازعه بوده‌است. در دوران جوانی‌اش، او را امانت‌دار می‌دانستند و «محمد امین» خطاب می‌کردند.

در قرون وسطی، محمد در تصور عمومی غربیان بت یا خدایی پنداشته می‌شد که توسط مسلمانان پرستیده می‌شود. پس از اصلاحات پروتستانی، تصور غرب از محمد تغییر کرد، و در نگاه عمومی آنان به شخصی متقلب، مکار و خودخواه تبدیل شد.

پیش از پیامبری

در جوانی همراه گروهی از جوانان قبایل ده‌گانه مکه، درصدد برآمده بودند تا با ایجاد گروهی از پاسبان‌های داوطلب، اجازه ندهند تا حق ستم‌دیدگان توسط ستم‌کاران پایمال شود. نام پیمان این نیروهای داوطلب حلف‌الفضول (پیمان جوانمردان)، و محمد از شمار موسسان آن بود. او به این موضوع، که در جوانی در چنین نیرویی عضویت داشته‌است افتخار می‌کرد.

پیامبری در مکه

خدیجه همسرش، نخستین کسی بود که به وی ایمان آورد و پس از وی علی بن ابیطالب پسر عمو، و زید بن حارث پسر خوانده‌اش . شیعیان بر این باورند که طبق اسناد و مدارکی؛ محمد بارها در معرض عموم علی را به عنوان جانشین خود انتخاب کرده که از مهمترین این اسناد به «زمان دعوت از نزدیکان» (عشیره الاقربین)، و به آخرین سفر حج در غدیر خم اشاره می‌کنند و می‌گویند که در آن زمان حتی عمر و ابوبکر و دیگر صحابه با علی بیعت کرده‌اند. سنی‌ها این قضیه را منکرند، ولی علی را نیز همچون دیگر صحابه محترم می‌شمارند. و نیز گفته می‌شود که جعفر ابن ابوطالب، زید (تنها مسلمانی که بجز محمد، نامش در قرآن آمده)، ابوذر، ابوبکر و زبیر نیز از زمره دیگر نخست ایمان آورندگان به اسلام بودند.[۵۷] محمد تا سه سال پس از بعثت دعوت خود را آشکار نکرد. اولین گروهی که محمد آن‌ها را آشکارا به اسلام دعوت نمود، بستگان خودش بودند. پس از آن به کوه صفا رفت، و تمام قریش را به پذیرش اسلام فراخواند.

پس از مدتی سران قریش تصمیم به مقابله با وی گرفتند. اولین اقدام آن‌ها گفتگو با ابوطالب بود. سران قریش پس از آنکه کمک خواستن از ابوطالب را بی‌هوده دیدند، تصمیم به یاری جستن از یهودیان مدینه گرفتند، ایشان، سه سؤال را برای پرسش از محمد، مطرح کردند و گفتند اگر وی پاسخ را بداند، در پیامبری او شکی نیست. محمد درست زمانی که سران قریش احساس پیروزی می‌کردند، پاسخ آن پرسشها را داد.

بر پایهٔ روایت‌های اسلامی، قریشیان برای کشتن محمد نقشه‌ای را طرح کردند. محمد به کمک علی ایشان را گمراه کرد، و به همراه ابوبکر از مکه بیرون رفت. به این سان، در سال ۶۲۲ میلادی (برابر با سال سیزدهم پس از آغاز دعوت خود) وی به مدینه که آبادی بزرگی بود هجرت کرد. همراهانی که با وی از مکه به مدینه مهاجرت کردند مهاجران، و مردم یثرب که پیامبر و مهاجران را یاری رسانده بودند انصار نامیده شدند. این هجرت مبدا تقویم اسلامی شد.

به نوشته محمود طالقانی مسلمانان، معتقد به ذکر مشخصات پیامبری محمد در کتاب‌های مقدس پیش از او هستند، در حالی که یهودیان و مسیحیان چنین موضوعی را نپذیرفتند. او سبب هجرت اقوامی از یهودیان را به سرزمین حجاز، و سکونت در دهکدهٔ گمنام و بی نام و نشان یثرب را ناشی از همین پیش‌بینی‌ها و پیش‌گویی‌ها می‌داند.

مرگ

محمد در حجةالوداع، اضافه کردن ماه‌های اضافی را ممنوع می‌کند. (نتیجه اینکه هر سال، فقط ۱۲ ماه، خواهد داشت). نگاره‌ای از نسخه رونوشت عثمانی از کتاب «آثار الباقیه» (نگارنده: ابوریحان بیرونی) متعلق به قرن ۱۷ میلادی.

محمد چند ماه پس از حجة الوداع مریض شد، و چند روزی از سردرد و ضعف رنج برد.[۶۸] در روزی دوشنبه که محمد سخت بیمار بود و نتوانست از خانه بیرون رود، ابوبکر به پیش‌نمازی با مسلمانان نماز خواند.[۶۹] محمد سرانجام در همان روز دوشنبه ۲۸ صفر] برابر با ۸ ژوئن ۶۳۲، در حالی که ۶۳ سال زیسته بود از دنیا رفت. پس از درگذشت محمد، ابوبکر وارد مسجد شد و آیه‌ای از قرآن را با این مضمون خواند: «محمد نیست مگر فرستاده‌ای که پیش از او فرستادگان آمده و رفته‌اند؛ پس آیا اگر او بمیرد و یا کشته شود به سوی گذشتگان‌تان بازخواهید گشت؟ و هر کس بازگردد به خدا آسیبی نمی‌زند، و خدا سپاس‌گزاران را پاداش می‌دهد. سپس گفت:

ای مردم، هر کس محمد را می‌پرستد، پس بداند همانا محمد مرده است و هر کس خدای محمّد را می‌پرستد، بداند که او زنده‌ای است که هرگز نمی‌میرد.

او را در خانه عایشه همسرش دفن کردند. مسجدی که بعدها به محل دفنش افزوده شد، به زیارتگاه مسلمانان تبدیل شد.

گستره قلمروی اسلامی

ابوبکر، از صحابه  و دوستان محمد،  برای نخستین بار، لقب «صدیق» را از او دریافت کرد.او، هنگامی که اسلام را پذیرفت، حدود ۴۰ سال سن داشت.پس از درگذشت محمد، اتحاد میان مهاجران، به خصوص زمینه‌سازی عمر و ابوعبیده بن جراح، کار را برای تصدی مقام خلافت توسط ابوبکر، هموار کرد. هر چند منذر بن ارقم در دفاع از علی بن ابیطالب سخن راند، ولی عدم حضور بنی هاشم باعث شد تا سرانجام، در حالی که علی بن ابیطالب، به تغسیل و تدفین ایشان مشغول بود اهل سقیفه کار را تمام کرده و از هر عملی که موجب سستی پایه‌های بیعت با ابوبکر شود، جلوگیری کنند.

عمر بن خطاب (به عربی: ابو حفص عمر بن الخطاب بن نفیل بن عبد العزی)‏، از قدرتمندترین خلفای راشدین و از بزرگترین فرمانروایان مسلمان در طول تاریخ اسلام می‌باشد که تحت فرمان او، سرزمین بین‌النهرین و سوریه را فتح شده و استیلای بر پارس و مصر آغاز شد. عمر پس از ابوبکر در سال ۶۳۴ میلادی، به خلافت رسید و نخستین کسی بود که لقب «امیرالمؤمنین» را برای خود برگزید. در منابع اهل تسنن ادعا شده است، در سال هفتم پس از مرگ محمد، عمر با ام کلثوم دختر علی ابن ابی طالب ازدواج کرد.ولی شیعیان ادعا میکنند که عمر قاتل فاطمه زهرا است و علی دخترش را هرگز به ازدواج قاتل همسرش درنیاورد.عمر بن خطاب، در طول ده سال خلافت خود، زندگی اقتصادی ساده‌ای داشت و از تجمل گرایی سخت متنفر بود. بارها کارگزاران خود را به دلیل تجمل گرایی برکنار، توبیخ یا جریمه کرد[نیازمند منبع]. از جمله خصوصیات عمر بن خطاب سختگیری او در مورد غیر عرب بود؛ به عنوان مثال چنانچه در منابع اهل سنت ذکر شده‌است وی دستور داده بود که سهم بیت المال غیر عرب‌ها برابر سهم بردگانِ عرب باشد  و نیز اگر مرد عرب از عجم زن گرفت و بچه‌ای از این ازدواج به دنیا آمد، چنانچه آن بچه در بلاد عرب به دنیا بیاید از پدرش ارث می‌برد و اگر در سرزمین غیر عرب به دنیا بیاید از پدرش ارث نمی‌برد  ویا از ورود غیر عرب‌ها به پایتخت حکومت اسلامی که شعار برابری نژادها را داشت منع کرد . او توسط یک ایرانی به نام پیروز نهاوندی کشته شود. عمر، در اخرین روزهای عمر خود، شش تن از صحابه را مامور نمود تا در مدت سه روز خلیفه سوم را تعیین کنند. این شش تن، عبارت بودند از: علی بن ابیطالب، عثمان بن عفان، عبدالرحمن بن عوف، زبیر بن عوام، طلحة بن عبید اللّه و سعد بن ابی‌وقاص. عمر چنین دستور داد که:«اگر چهار نفر نظری دادند و دو نفر مخالف شدند، آن دو نفر را گردن بزن و اگر سه نفر توافق کردند و سه نفر مخالفت نمودند، سه نفری که عبد الرحمان در میان ایشان نیست، گردن بزن، و اگر سه روز گذشت و بر کسی توافق حاصل نکردند، همه ایشان را گردن بزن». در این سه روز مذاکرات زیادی انجام شد و نتیجه بین علی وعثمان مردّد شد. سرانجام، عبدالرحمن، عثمان را انتخاب کرد و عثمان، به خلافت رسید.

بخشش فراوان عثمان از بیت المال به خویشاوندانش ] که پیشاپیش توسط خلیفهٔ دوم پیش بینی شده بود،  و مال اندوزی او، ] از علل طغیان مردم علیه او به شمار می‌رود. علاوه بر این دلایل، علی بن ابیطالب، بی تابی مردم در برافکندن عثمان از خلافت را دلیل دیگری بر قتل عثمان می‌داند. پس از کشته شدن عثمان به دست شورشیانی از مصر و کوفه و بصره، نظرها بر علی و طلحه بود. در این میان اهالی مصر متمایل به طلحه بودند و انصار، بصریان و کوفیان تمایل بر خلافت علی داشتند.

سرانجام، ابوالحسن علی ابن ابی طالب در ۱۹ ذیحجه سال ۳۵ برابر ۱۸ ژوئن ۶۵۶، به خلافت برگزیده شد.

علی علاوه بر اینکه در مسائل شرعی (به‌خاطر وقوف بسیار زیاد او بر قرآن و سنت) و در فقه، تفسیر، سیاست، محل رجوع مسلمین (به خصوص خلیفه دوم) بود در سخنوری و ادبیات نیز چیره بود. مرتضی مطهری به نقل از محمد عبده سخن او را شیواترین سخن پس از قرآن می‌داند. به طوری که وابستگان بنی امیه، گفتارش را از حفظ می‌کردند، تا بیانشان شیوا شود.∗ بخشی از گفتارها و نوشتارهای وی در کتابی به نام نهج البلاغه جمع آوری شد. به گفتهٔ اروینگ، علی، شخصی دلیر، سخنور و بخشنده بود.

پس از صلح حسن و معاویه، حکومت به بنی امیه و سپس به بنی عباس رسید. عبدالرحمان سوم و جانشینانش در آندلس، فاطمیان، حفصیان و مرینیان نیز خود را جانشین محمد می‌دانستند. سلاطین عثمانی هیچ‌گاه رسماً خلیفه نبودند. تنها عبدالمجید دوم از ۱۹۲۲ تا ۱۹۴۴ خود را خلیفه تمامی مسلمانان خواند.

مذاهب اسلامی در یک نگاه

مسلمانان به دو مذهب عمده شیعه و سنی بخش می‌شوند. هر یک از این دو فرقه انشعاباتی دارند. برای نمونه صوفی‌گری در میان شیعه و سنی وجود دارد.

شیعه

شیعیان بر این باورند که امام و جانشین پیامبر اسلام از راه نص شرعی تعیین می‌شود و امامت علی، نخستین امام شیعیان و دیگر امامان شیعه نیز از راه نص شرعی ثابت شده‌است. اصول دین در تشیّع پنج‌گانه‌است و علاوه بر سه اصل دین توحید، نبوت و معاد، به دو اصل دیگر یعنی عدل و امامت نیز باور دارند:

عدل:یعنی اعتقاد به عدالت خدا

امامت:یعنی اعتقاد به ضرورت فرستادن امامان از سوی خدا برای راهنمایی بشر.

مهم‌ترین مذاهب شیعه، عبارتند از دوازده‌امامی، اسماعیلیه، زیدیه، کیسانیه، واقفیه و فطحیه.

اهل سنت

نقشه پراکندگی مذهبی در میان کشورهای اسلامی

اهل سنت بر این باورند محمد، پیامبر اسلام، پس از خود جانشینی تعیین نکرد و پس از فوت محمد مسلمانان آن زمان بر اساس شورا یک تن را به عنوان خلیفه مسلمین انتخاب کرده‌اند.[نیازمند منبع] در آغاز در سقیفهٔ بنی ساعده، ابوبکر را که از صحابه (یاران) و نزدیکان محمد بود و در میان مسلمانان محبوبیت و اعتبار زیادی داشت، برای خلافت پس از محمد بر جامعه نوبنیاد مسلمانان انتخاب کردند. سنیان به چهار مکتب فقهی عمده که عبارتند از: حنفی، مالکی، شافعی و حنبلی تقسیم می‌گردند.

اسلام در جهان

این مقاله نیازمند تمیزکاری است. لطفاً تا جای امکان آن‌را از نظر املا، انشا، چیدمان و درستی بهتر کنید، سپس این الگو را از بالای مقاله بردارید. محتویات این مقاله ممکن است غیر قابل اعتماد و نادرست یا جانبدارانه باشد یا قوانین حقوق پدیدآورندگان را نقض کرده باشد.

پیامبر اسلام زمانی که در مدینه بود، برای سران امپراتوری‌های جهان نامه نگاری کرد و آنها را به اسلام دعوت نمود. یکی از این نامه‌ها خطاب به خسرو پرویز شاه ایران بود. پس از درگذشت محمد، مسلمانان در زمان خلیفه دوم به فرمان عمر، به ایران حمله کردند. و طی تقریباً ۱۰ سال ایران جز نواحی گیلان و مازندران گشوده شد.

اسلام به سرزمین‌هایی با زبان و فرهنگ متفاوت پا گذاشت. مردمان این سرزمین‌ها که ندای برابری و بالندگی اسلام آنان را جذب کرده بود، برای فهم بیش‌تر کلام خدا به فراگیری زبان عربی پرداختند. به این ترتیب، برای نخستین‌بار یک زبان بین‌المللی در گسترهٔ وسیعی از جهان رایج شد که به گسترش دانش کمک زیادی کرد. زبان مشترک باعث شد که هیچ دانشمندی در سرزمین‌های اسلامی، احساس غربت نکند و برای دانش‌اندوزی به شهرهای مختلف سفر کند. نگارش کتاب به زبان عربی باعث شد هر دانشمندی از دستاوردهای علمی دانشمندان دیگر آگاه شود و ارتباط علمی، که برای پیشرفت دانش اهمیت زیادی دارد، امکان پذیر شود. ترجمهٔ آثار علمی تمدن‌های پیشین به عربی باعث شد که برای نخستین بار بخش عمده‌ای از دستاوردهای علمی و فرهنگی بشر تا آن زمان، کنار هم قرار گیرد.

اسلام و دیگراندیشه‌ها

مسلمانان بر این باورند که خدا پیام خود را از راه وحی بر محمد و پیامبران دیگر از جمله آدم، نوح، ابراهیم، موسی و عیسی فروفرستاد.

در واقع مسلمانان معتقدند که دین خدا در اصل از آدم تا محمد یکی است و این اصول در قرآن گردآمده‌اند. متون اسلامی این‌گونه بیان می‌کنند که یهودیت و مسیحیت مشتقاتی از تعالیم ابراهیم بوده و در نتیجه از دین‌های ابراهیمی به شمار می‌آیند. قرآن، از یهودیان و مسیحیان (و دیگر معتقدان به ادیان با منشأ الهی) به صورت «اهل کتاب» یاد می‌کند.

منتقدان

علی دشتی در کتاب «۲۳ سال» عقاید پایه مسلمانان را مورد انتقاد قرار داد که قرآن از سوی خدا فرستاده نشده و تنها سخنان محمد و از روی وجدان پاک سیرت وی بوده‌است و قرآن چیز تازه‌ای برای ارائه نداشته بلکه تنها افکار و عقاید دیگر را به شکل خودش گردآوری کرده و با سخنان شخصی محمد خود را مدعی کلام‌خدابودن دانسته‌است.البته پاسخ‌های فراوانی برای این کتاب توسط محققان و دانشمندان علوم اسلامی داده شده‌است.

شجاع‌الدین شفا هم در کتاب‌های «تولدی دیگر» و «پس از ۱۴۰۰ سال» ادیان سامی و دین اسلام را نقد کرده‌است.احمد کسروی هم از منتقدان اسلام است.

 

برچسب‌ها: دین, اسلام, دین اسلام, تاریخ اسلام

مقاله ای درباره ی روانشناسی شخصیت از دیدگاه اسلام

مقالات آموزنده

مقاله ای درباره ی روانشناسی شخصیت از دیدگاه اسلام

روانشناسی شخصیت از دیدگاه اسلام

مقدمه :

از جمله مباحث جالب ، مهم و پیچیده در روان شناسی موضوع شخصیت می باشد . از آنجا مهم است که از طریق شناخت شخصیت و تبیین آن می توان به صورت علمی رفتارهای انسان را توصیف و تبیین و به آنان کمک کرد از بسیاری رفتارهای ناسازگار ، کجروانه و اختلالات روانی پیشگیری و البته  درمان کرد وهمچنین انسان را بیشتر شناخت و در واقع خود را بیشتر شناخت تا به فلسفه مهم شناخت خود ، سپس شناخت خدا و در نهایت سعادت و آرامش روحی که هدف آرمانی بشر است برسیم ، و از آنجا پیچیده است که با همه کاوشهای علمی و تجربی روان شناسان تاکنون علیرغم پیشرفت های فزاینده ، به جمع بندی کلی و تعریف جامعی از آن نرسیده و هرکسی به تناسب دیدگاهش به ماهیت انسان ، تناسب تربیت و طبیعت ، جبرگرایی و اراده آزاد ، تاثیر تجربیات و زندگی حال گذشته و آینده ، هدف نهایی انسان تعادل یا رشد و . . . نظریه ای در شخصیت ارائه داده که علیرغم جالب بودن و قابل تحسین بودن تلاش همه آنها ، اما نواقص و ابهامات زیادی به جهت تعریف دقیق و تبیین شخصیت دارند . 

کلید واژه : شخصیت : الگوهای متمایز و اختصاصی اندیشه ، هیجان  و رفتار فرد که سبک تعامل وی با محیط های فیزیکی و اجتماعی را مشخص می سازد .

بیان مساله :

شخصیت از واژه personality گرفته شده است که قسمت اول آن persona  به معنای نقاب و ماسکی است که بازیگران قدیم به چهره خود می زدند و نقش فردی که آن ماسک بر چهره زده بود را بازی می کردند یعنی فارغ از شخصیت اصلی خود ، به ایفای نقش مربوط به ماسک و نقابی که به چهره می زدند ، می پرداختند . پرسونا قیافه ای است که آدمی با آن در جامعه ظاهر می شود . جامعه ، آداب و رسوم و سنت های اجتماع است که این قیافه را به فرد تحمیل می کند . پرسونا گاهی نمایشی است و شخصیت واقعی و خصوصی فرد در زیر این ماسک پنهان می ماند و رفتارهای ظاهری فرد جزء شخصیت واقعی و اصلی فرد نیستند و در زبان عامیانه به آن  ریا و تظاهر می گویند و گاه شخصیت واقعی و درونی ، که  بین ماسک چهره و حالات درونی و باطنی همخوانی وجود دارد . به تناسب میزان همخوانی بین این دو مؤلفه هر فرد دارای تیپ شخصیتی خاصی است و به میزانی از بهنجاری روانی- رفتاری و یا نابهنجاری برخوردار است و هر چه تاثیر اجتماع زیاد تر باشد ضخامت ماسک چهره هم بیشتر خواهد بود .

در شکل گیری شخصیت ابهامات و سؤالات فراوانی وجود دارد : شکل گیری ساختار شخصیت در چه سنینی پایه ریزی می شود ؟ چه عواملی در آن تاثیر گذار است ؟ ناکامی ها و مصائب در رفتار و شخصیت تاثیر منفی دارد یا مثبت ؟ آیا می توا ن تیپ های شخصیتی را برای انسان ها ترسیم کرد و بر مبنای آنها انسان را توصیف و طبقه بندی کرد یا شخصیت موضوع منحصر به فرد و بی همتایی است ؟ و ... سؤالات فراوان دیگری نیز در این مورد مطرح است که در اینجا به دنبال جواب آنها از دیدگاه مکتب اسلام هستیم .

 

ضرورت مساله :

 افزایش و شیوع مشکلات روحی و روانی سبب به چالش کشیده شدن آرامش انسان علیرغم پیشرفت های عظیم تکنولوژی که زمینه راحتی انسان فراهم نموده اند ،گردیده است و این حاکی از عدم تناسب رشد علوم پزشکی و طبیعی در مقایسه با علوم انسانی است که به نظرمی رسد علوم انسانی ناپخته و رشد نیافته هستند . به علاوه دیدگاهها و تئوری های زیربنایی در روان شناسی شخصیت ، مبنای روشهای درمانی را شکل می دهند و طبیعی است تا شناخت دقیق و درست نباشد ، استفاده از راهکارهای درمانی به بیراهه رفتن است . از آنجایی که به زعم ما مکتب اسلام کاملترین و جامع ترین مکاتب دینی و جهانی است ، توجه به جهت گیری دیدگاه اسلام به این موضوع کلیدی و البته معماگونه که تا کنون هر روانشناس و دانشمندی فقط جنبه های جزئی از آن را حل کرده است ، می تواند چشم انداز دقیق و اثر بخشی را بوجود آورد .

 مفهوم شخصیت :

 یکی از مهم ترین عناصر شخصیت که در قرآن وجود دارد مفهوم شاکله است در سوره اسری آیه 84 آمده است : بگو هر کسی بر شاکله(ساختار روانی و بدنی ) خویش عمل می کند و خدای شما به کسی که راهش از هدایت بیشتری برخوردار است داناتر است . استنباطی که از این آیه می شود این است که منشا اعمال آدمی شاکله اوست که معادل شخصیت در روان شناسی است . به طور کلی شاکله دارای معانی زیر است :

 1- نیت 2- خلق و خوی 3 – حاجت و نیاز 4 – مذهب و طریق و 5 - هیئت و ساخت . این موارد به عنوان زیر بنای رفتارهای انسان محسوب می گردند :

-  نیت :

 نیت به معنای قصد و عزم قلب است . از دیدگاه اسلامی بین نیت و عمل تفاوت وجود دارد .  نیت امری درونی است وعمل ثمره و حاصل نیت است . امام علی (ع) می فرماید : نیت زیربنای عمل است و اعمال ثمره نیات هستند و امام صادق (ع) می فرماید : همانا نیت همان عمل است که این مورد اشاره به اصالت نیت در مقابل عمل دارد و منشا و مبدا عمل نیت است . تصحیح نیت از سخت ترین اعمال است و آن تابعی است از حالتی که نفس به آن حالت متصف است و از طریق ریاضت های سخت ، تفکرات عمیق و مجاهدت های شدید به دست می آید .

خلق و خوی :

مجموعه صفات انسان است که در ارتباطات او با اشیاء و افراد بروز می کند و حکمای اسلامی آنرا محصول مزاج ، ترکیب بدنی ، مسائل محیطی ، تجربیات فرد و البته اختیار می دانند . این مجموعه نیز دست به دست هم داده هیئت و حالات نفسانی انسان را می سازد .

حاجت و نیاز :      
     

یکی دیگر از معانی شاکله ، حاجت و نیاز است . نیازها از زیر بناهای رفتاری انسان هستند . نیازها دو دسته اند : نیازهای فیزیولوژيکی مثل گرسنگی ، تشنگی و میل جنسی که نحوه ارضا و برخورد با آنها آموختنی و بستگی به نوع شخصیت و شاکله فرد دارد . دوم نیازهای روانی مثل نیاز به تعلق داشتن ، نیاز به امنیت از جمله نیازهایی هستند که در نوع بشر دیده می شوند . میزان بروز هر یک از این نیازها و نحوه ارضا و طرز تلقی آنها از فردی به فرد دیگر و به تناسب ساخت روانی آنها فرق دارد .

مذهب و طریق :

   مذهب ، روش و برنامه ای است که فرد در زندگی خود پیشه کرده و جهان ، آینده و گذشته را بر اساس آن تفسیر می کند . دین بر اساس هیئت و ساخت اولیه روانی انسان ( فطرت ) شکل گرفته و موجب پیدایش ساخت و هیئت روانی خاصی می شود که انسان را  وادار به اعمال خاصی می کند .

هیئت و ساخت : 

اصلی ترین معنای شاکله هیئت وساخت روانی است . هیئت روانی انسان مجموعه واحدی است که نیات از آن بر می خیزد . خلق و خوی حاصل آن است ، مذهب بر اساس آن پذیرفته شده و خرد موجد شکل گیری آن می شود و بالاخره نیازها در بروز و ظهور خود متاثر از آن هستند .

در واقع شاکله عبارت است از ساخت و هیئت روانی انسان که در اثر تعامل وراثت ، محیط و اختیار شکل گرفته به گونه ای که محرکات محیطی را منطبق با خود تفسیر کرده و در مقابل آنها به شیوه ای خاص پاسخ می دهد . همانطوری که در سوره اسری آیه 82-84 آمده است : و ما آنچه را برای مؤمنان مایه درمان و رحمت است از قران نازل می کنیم و کافران را جز زیان چیزی نخواهد افزود و ما هرگاه به انسان نعمتی عطاء کردیم رو بگردانید و دوری جست و هرگاه شر و بلایی به او روی آورد ، به کلی مایوس و نا امید شد . بگو هر کسی بر شاکله خود عمل می کند خدای شما به کسی که راهش از هدایت بیشتری برخوردار است ، داناتر است . پیام این آیه این است که مردم به اقتضای شاکله خود عمل می کنند و رسول گرامی (ص) می فرماید : این خود مردم هستند که اعمالشان بر طبق شاکله و فعالیتهای موجودشان صادر می شود ، آن کسی که دارای شاکله معتدل است راه یافتنش به سوی کلمه حق و عمل صالح قدری آسان تر است و آن کسی که شاکله ظلم و سرکشی دارد او هم می تواند به سوی کلمه حق راه یابد اما برای او قدری دشوارتر است .

مراحل رشد شخصیت :

برای تعیین مراحل رشد شخصیت دو ملاک بنیادی را باید مد نظر قرار دهیم : عقل و نفس ( یا هوای نفس ) که اینها دو محرک اصلی و اساسی افعال انسان به شمار می آیند . مجموعه گرایشهای انسان نسبت به محرکهای خوشایند و دافعه های او نسبت به محرکهای ناخوشایند که ماهیتا" بر فرایندهای ناخودآگاه متکی هستند ، نفس می گویند . عقل نیز عبارتست از توانایی انسان بر تشخیص و استدلال . اصل لذت طلبی و گریز از الم ، اصل بسیار مهم و بنیادی موجودات است ، از این رو انسان بدون تجزیه و تحلیل عقلی و استدلالی و فارغ از خود آگاهی می تواند به طرف محرکهای خوشایند جذب و از طرف محرکهای ناخوشایند دفع شوند . عقل در ورای این اصل می تواند نسبت به محرکهای مختلف آگاهی یافته و آنها را تجزیه و تحلیل و در مورد آنها قضاوت کند . به این ترتیب بین رشد عقلانی و گسترش تمایلات نفسانی نسبتی معکوس وجود دارد . یعنی هر قدر خود آگاهی و قضاوت عقلانی گسترش یابد دامنه اصل فوق محدود می شود . مراحل رشد شخصیت بر اساس تعابیر قرآنی چنین است : 1 – نفس اماره 2- نفس لوامه و 3 – نفس مطمئنه .

هر یک از این نفوس ، تعبیری از شاکله و شخصیت انسان در مرحله ای خاص هستند . به این معنا که کسی که صاحب نفس اماره  است ، دارای شاکله و شخصیتی است که در آن هوای نفس حاکم بوده و محرک اعمال و رفتار فرد در این مرحله محرکهای نفسانی به شمار می آید . کسی که در مرحله نفس لوامه است هر چند که محرک بسیاری از رفتارهای او نفس است ولی عقل در اینجا نقش خاصی یافته و با آگاهی و استدلال و قضاوت برخی از اعمال این نوع شخصیت را زیر سؤال می برد و او را مورد سرزنش قرار می دهد .شخصیت انسان در مرحله نفس مطمئنه تحت سیطره کامل عقل در آمده و عقل است که مسیر اعمال و رفتار انسان را تعیین می کند

ساختمان وجودی انسان فطرتا هم استعداد انجام کارهای زشت ، پیروی از هوای نفس و شهوات جسمانی ، غرق شدن  در لذت های ملموس و تمایلات دنیوی را دارد و هم آمادگی ارتقاء به اوج فضیلت تقوا ، اخلاقیات عالی انسانی و عمل صالح و پیامدهای آن یعنی رسیدن به آرامش روانی و خوشبختی معنوی ، به همین دلیل طبیعی است که فطرت انسان بالقوه متضمن تضاد بین خیر و شر ، فضیلت و رذیلت و اطاعت و معصیت خداست و آزمایش واقعی انسان در این دنیا نیز همین سمت و سوی گرایش اراده و موضوع انتخاب او است .

در سوره فرقان آیه 43-44 آمده است : آیا دیدی کسی را که هوی نفس را معبود خویش ساخت آیا(می توانی ) ضامن او باشی یا گمان داری بیشترشان می شنوند یا می اندیشند آنان جز مانند ستوران نیستند بلکه گمراه ترند و در سوره یوسف 53 : من هرگز نفس خویش را تبرئه نمی کنم که نفس بسیار به بدی ها امر می کند ، مگر آنچه را پروردگارم رحم کند، پروردگارم غفور و رحیم است . پیامبر اکرم می فرمایند : دشمن ترین دشمنانت همان نفس توست که در درونت قرار دارد هر کس آنرا ادب یا سرکوب کند از ظلمش در امان خواهد بود . همچنین در سوره فجر آیه 27-30 (آن هنگام به اهل ایمان خطاب رسد) ای نفس قدسی ، مطمئن و دل آرام ، امروز به حضور پروردگارت باز آی که تو خشنود و او راضی از توست . باز آی در صف بندگان خاص من در آی ودر آن بهشت من داخل شو .

این مفاهیم سه گانه نفس ( اماره ، لوامه و مطمئنه ) را می توان حالاتی تصور کرد که  شخصیت انسان در سطوح مختلف رشد به آن متصف می شود و شخصیت انسان در جریان تضاد درونی میان جنبه های مادی و معنوی ماهیت ساختاری خویش آنها را پشت سر می گذارد . زمانی که شخصی انسان در پایین ترین سطح قرار دارد به طوری که هوی و هوس و شهوات بر او مسلط اند در واقع تحت تاثیر و حاکمیت نفس اماره است و هنگامی که در بالاترین درجه رشد و کمال بشری می رسد تا آنجا که تعادل کامل بین خواسته های جسمی و روانی او برقرار می شود و آنگاه به مرحله ای رسیده که صفت نفس مطمئنه بر آن تطبیق می کند . حد وسط این دو مرحله ، مرحله ای است که که انسان نفس خود را به محاسبه می کشاند و البته انسان گاهی به علت ضعف دچار اشتباه گردیده و در این حالت به شخصیت انسان نفس لوامه اطلاق می شود . این مفاهیم با عناصر شخصیت در دیدگاه روان کاوی مشابهت های فراوانی دارند و ایجاد هماهنگی بین آن سه ساختارشخصیت ( نهاد ، من و فرامن)  و ایجاد تعادل بین آنها به سلامت نفس و روان خواهد انجامید که همواره بین خواسته های جسمانی و روانی در دیدگاه اسلام ، تعارض وجود دارد و در نتیجه این برخورد بین بعد مادی و معنوی حالات سه گانه نفس به وجود می آید . نظریه تعارض در روانکاوی مشابه این برخورد حالات سه گانه نفس است .

نقش وراثت و محیط در دیدگاه اسلام :

احادیث و روایات فراوانی وجود دارند که مبین این امر هستند حالات روانی جسمی والدین در بچه ها و فرزندان مؤثر است . در حدیثی از پیامبر اکرم (ص) آمده است : فضایل اخلاقی و سجایای انسانی ریشه اش از پاکی خانواده ها و وراثت سرچشمه می گیرد همچنین درتاثیر نقش محیط بر شخصیت ، قران و پیشوایان به نقش محیط زندگی و دوستان نزدیک در انسانها اشاره نموده اند و به پیروان خود دستور داده اند از آثار سوء آنها دوری کنند و از مصاحبت با اشخاص ناصالح دوری گزینند . در سوره نوح آیه 26-27  حضرت نوح به خداوند عرض کرد : خداوندا هیچ یک از کافرین را در روی زمین باقی مگذار و الا بندگان تو را گمراه می کنند و از خود جز افراد فاسد ، تبهکار و ناسپاس به جای نمی گذارند . در این آیات هم اثر محیط و هم اثر وراثت پذیرفته شده است زیرا گمراه کردن دیگران اثر محیط و به وجود آوردن افراد ناسپاس و مفسد اثر وراثت است . در نامه شماره 69 نهج البلاغه امام علی (ع) می فرماید : مبادا با افراد ناصالح دوستی نزدیک داشته باشید که فساد و تباهی آنها در شما اثرات سوء خواهد گذاشت . همچنین می فرمایند : اگر کسی را از جهت معنوی خوب نشناختید و مذهب و اعتقادات او برای شما معلوم نشد ، رفقای نزدیک وی را ملاحظه نمایید ، چنانچه اهل تقوا باشند او هم اهل با تقواست و اگر دوستانش فاسد بودند بدانید او نیز بهره ای از دین ندارد .

با توجه به مسائل مطروحه فوق در اسلام به نقش هر دو عامل تاکید شده است  و رای به برتری و تقدم هیچکدام از آنها به دیگری داده نشده است بلکه هر دو بر شخصیت و رفتار انسان موثرند و در نهایت خود فرد است که دست به انتخاب و گزینش از بین دو مطلوب و یا نامطلوب می زند . جای تعجب نیست که در اسلام که تا چه حد بر اراده آزاد و اختیار انسان تاکید و به آن اعتقاد وجود دارد . 

اصل تضاد روانی در شخصیت :

در نظام روانشناسی کارل یونگ اصلی به نام اصل اضداد وجود دارد . او به وجود اضداد و قطبیتها در انرژی فیزیکی اشاره نمود ، مثل گرما در برابر سرما ، ارتفاع در برابر عمق ، آفرینش در برابر زوال ، که معتقد است همین امر در مورد انرژی روانی نیز صدق می کند به این معنی هر میل و هر احساسی ضد خود را دارد . این تضاد و آنتی تز و این تعارض بین قطبیت ها ، برانگیزنده اصلی کل رفتار و تولید کننده کل انرژی است . در واقع هر چه تعارض بین قطبیت ها آشکارتر باشد ، انرژی تولید شده بیشتر خواهد بود .

از آیات و احادیث چنین بر می آید که انسان از نظر شخصیت دارای سلسله خصوصیات حیوانی است که در نیازهای جسمانی متبلور هستند و این نیازها به خاطر حفظ ذات و بقای نوع باید ارضاء شوند ، او همچنین دارای صفات ملکوتی است که در اشتیاق روحی نسبت به خداوند و عبادت متبلور هستند . گاهی میان  این دو نوع خصوصیات شخصیتی انسان تعارض پیش می آید که گاهی نیازها و خواسته های جسمانی و زمانی نیازها و اشتیاقات روحی او را به طرف خود جذب می کنند و خود انسان نیز این نزاع و کشمکش درونی و شخصیتی بین این دو جنبه شخصیتی را احساس می کند قران به حالت نزاع میان جنبه های جسمانی و روانی انسان چنین اشاره می کند :

پس هرکس از حکم خدا سرکش و طاغی شد و زندگی دنیا را برگزید جایگاه او همان آتش است و هر کس از حضور در پیشگاه ربوبیت بترسید و از هوای نفس دوری جست همانا بهشت منزلگاه اوست ( سوره نازعات آیه 37-41) . همچنین بعضی از مسلمانان زمانی که شنیدند کاروان خواربار به مدینه رسیده از اطراف پیامبر پراکنده شدند . قران ضمن نقل ماجرا به مساله تضاد میان جنبه های مادی و معنوی انسان نیز اشاره می کند ، در سوره جمعه آیه 11 : واین مردم (ضعیف الایمان) چون تجارتی یا لهو و بازیچه ای ببینند بدان شتابند و تو را در نماز تنها گذارند ای رسول بگو به خلق که آنچه نزد خداست بسیار برای شما از لهو ولعب و تجارت های دنیا بهتر است و خداوند بهترین روزی دهنده خلایق است . روش انسان در حل این مشکل همان آزمایش حقیقی است و کسانی که بیشترین هماهنگی و تعادل را در میان آنها برقرار کنند از این آزمایش موفق و سربلند بیرون آمده اند . همچنین در سوره منافقون آیه 9 : الا ای اهل ایمان مبادا هرگز مال و فرزندانتان شما را از یاد خدا غافل سازد وکسانی که به امور دنیا از یاد خدا غافل شوند آنها به حقبقت زیان کاران عالمند و در سوره تغابن آیه 15 : به حقیقت اموال و فرزندان شما اسباب فتنه و امتحان شما هستند (چندان به آنها دل مبندید ) و (بدانید) که نزد خدا اجر عظیم (بهشت) خواهد بود . انسان با کلیه امکانات برای حل این تعارض و تضاد برای عبور از مرحله آزمایش دارای اراده و اختیار آزاد بوده تا بتواند در این درگیری ها تصمیم بگیرد و هر راهی را که خود برای این تضاد می پسندد انتخاب کند . اصول پایه و اساسی زیربنای مسؤلیت و حسابرسی انسان همین اراده و انتخاب راه حل این تضاد را تشکیل می دهد .  

تعادل شخصیت :

مناسب ترین راه حل مشکل تضاد بین جنبه جسمانی و روانی انسان در واقع ایجاد هماهنگی میان آن دو است به این معنا که انسان در حدود شرع نیازهای جسمانی خود را ارضا و همزمان با آن به ارضای نیازهای روانی نیز بپردازد . اسلام خواهان هماهنگی انگیزه های جسم و روح و در پیش گرفتن راه میانه ای است که به ایجاد تعادل میان جنبه های مادی و معنوی انسان منتهی شود . ضرورت تحقق این تعادل در شخصیت انسان در سوره قصص آیه 77 آمده است : و در آنچه خداوند به تو داده است سرای آخرت را جستجو کن و بهره ات را از دنیا فراموش مکن . تعادل جسم و روح در شخصیت انسان نمایانگر توازن در کل هستی است زیرا خداوند هر چیز را در اندازه و به میزان مشخص آفرید . مساله تعادل در انسان منحصر به تعادل بیولوژیک نیست بلکه کل شخصیت انسان و نیز تعادل جسم و روح را در بر می گیرد  و در حدیثی از پیامبر اکرم داریم که بهترین امور میانه روی و پرهیز از افراط و تفریط است .

در دیدگاه روانکاوی اعتقاد بر این است که هدف نهایی رشد انسان کسب تعادل و رسیدن به تعادل در ارگانیسم است . از دیدگاه کارل یونگ ، شخصیت سالم شخصیتی است که تعادلی از نیروهای مختلف را ایجاد کرده باشد به گونه ای که در اثر تعادل نیروها به نوعی وحدت که نشات گرفته از هماهنگی و همخوانی نیروها و در نتیجه قسمتهای مختلف شخصیت است رسیده باشد . در واقع حصول تعادل در نتیجه تعادل در سه ساختار شخصیت است . هدف کلی روند درمان بیماریهای روانی در مکتب روانکاوی کمک به بیماران برای ایجاد تعادل در هرسه عنصر شخصیت است که جنبه های جسمی و روانی ( لذات ، تفریحات ، درک واقعیت و انطباق با هنجارهای جامعه و مسائل آرمانی و  اعتقادی ) انسان را شامل می شود .

هچنین در مکتب گشتالت درمانی که از نظریات بانفوذ و گسترده روان درمانی است ، اعتقاد بر این است که تمایل اساسی هر ارگانیسم تلاش برای کسب تعادل است . حصول تعادل به معنای کاهش تنش است و این معادل سلامت روانی است و از محاسن توجه به امورات متضاد و متفاوت روحی و جسمی در درون خود مثل انگیزه های لذت جویانه ، خواسته های آرمان گرایانه و اخلاقی ، کسب آگاهی و بصیرت نسبت به قطب های درونی است و کسب آگاهی در حصول تعادل وسلامت روانی کمک می کند.

انواع تیپ های شخصیتی در قرآن :

روانشناسان کوشش نموده اند وجود تفاوت و تشابه شخصیت های مردم را بررسی کنند و به علاوه هر روان شناسی سعی نموده از جهت و جنبه های ویژه ای انواع شخصیت را بررسی کند برخی بر اساس خصوصیات جسمی و برخی بر اساس خصوصیات روانی . در قرآن مردم بر اساس عقیده و اعتقادشان به سه نوع تقسیم شده اند : 1- مؤمنان 2- کافران و 3- منافقان . هر یک از این انواع سه گانه خصوصیات اصلی و عمومی ویژه خود را دارند که شخصیت هر کدام را از دو نوع دیگر مجزا می کند . این تقسیم بندی نشان دهنده اهمیت عقیده در ساختار شخصیت انسان و تشخیص خصوصیات متمایز کننده هر کدام است و هم رفتار انسان را به شکلی خاص و مشخص که موجب تمایز او از دیگران شود جهت   می دهد . به علاوه این تقسیم بندی نشان می دهد عامل اصلی ارزشیابی شخصیت از نظر قرآن عقیده و اعتقاد است .

مؤمنان :

  با برسی صفات مؤمنان در قرآن می توان آنها را به 9 زمینه اصلی و عمومی در زمینه های رفتاری تقسیم کنیم :

1-صفات عقیدتی : ایمان به خدا، پیامبران ، کتب آسمانی، روز قیامت و بهشت و دوزخ 2- صفات عبادی : عبادت خدا ، انجام فرائض مثل روزه ، نماز، زکات، تقوا ، جهاد در راه خدا ، طلب بخشش ا زخدا و توکل بر او 3-صفات مربوط به روابط اجتماعی : رفتار خوب با مردم ، احسان ، تعاون و همکاری ، اتحاد و همبستگی، امر به معروف و نهی از منکر، عفو وایثار 4- صفات مربوط به روابط خانوادگی : نیکی به والدین و خویشاوندان ، حسن معاشرت با همسر ، سرپرستی خانواده و پرداخت نفقه به آنها 5- صفات اخلاقی : صبر ، بردباری، صداقت ، عدالت ، امانتداری و وفای به عهدخدا و مردم ، پاکدامنی ، فروتنی ، سخت کوشی در گرفتن حق در راه خدا ، عزت نفس ، قدرت اراده و حاکمیت بر هوی و شهوات نفس 6 – صفات انفعالی و عاطفی : خدا دوستی ، ترس از عذاب خدا، مردم داری و مردم دوستی ، خیرخواهی به آنان ، فرو بردن خشم و کنترل انفعالی غضب ، تجاوز نکردن به حق دیگران ، عدم حسادت به دیگران ، تواضع و مهربانی و احساس پشیمانی در صورت ارتکاب گناه7- صفات عقلانی و شناختی : تفکر در هستی و آفرینش خدا ، طلب دانش و شناخت ، عدم پیروی از گمان ، جستجوی حقیقت و آزادی فکروعقیده 8 – صفات مربوط به زندگی عملی و شغلی: اخلاص در عمل و خوب کار کردن و تلاش فعالانه در کسب روزی و 9 – صفات بدنی : نیرومندی ، سلامت ، پاکیزگی و طهارت .

خصوصیات عقیدتی نقش اساسی و تعیین کننده ای در جهت دادن به رفتار انسان در کلیه زمینه های زندگی ایفا می کنند . به طوری که ایمان به توحید و روز رستاخیز از خصوصیات اصلی حاکم بر شخصیت انسان می شود و در کلیه خصوصیات دیگر شخصیتی مؤثر هستند .  همچنین همه مؤمنان در یک سطح نیستند در قران سه درجه برای مؤمنان ذکر شده است : مؤمنانی که به خود ظلم می کنند ، میانه روها و پیشتازان خیر که در سوره فاطر آیه 32 آمده است : سپس این کتاب آسمانی را به گروهی از بندگان برگزیده خود به میراث دادیم از میان آنها عده ای بر خود ستم کردند ، عده ای میانه رو بودند و عده ای هم به اذن خدا در نیکی ها از همه (پیشی) گرفتند و این فضیلتی بزرگ است .

کافران :

برخی از صفات ویژه و اصلی آنان که در قران آمده است :

 1-صفات عقیدتی : عدم ایمان به یگانگی خدا، پیامبران ، روز رستاخیز و حساب2- صفات عبادی : عدم عبادت خدا و توسل به غیر او 3- صفات مربوط به روابط خانوادگی و اجتماعی : ظلم ، رفتارهای متجاوزانه ، تمسخر دیگران ، تجاوزبه حقوق دیگران و قطع ارتباط با دوستان و خویشاوندان 4- صفات اخلاقی : پیمان شکنی ، فسخ ، فجور،پیروی از هوی نفس و شهوات و غرور و تکبر 5 – صفات انفعالی و عاطفی : نفرت ، کینه و حسادت نسبت به مؤمنان 6- صفات عقلانی و شناختی : جمود فکری و ناتوانی در ادراک و تعقل ، تقلید کورکورانه از عقاید و سنت های پدران و فریب دادن خود .

منافقان :

  منافقان با شخصیتی متزلزل نمی توانند موضع آشکاری در برابر ایمان اتخاذ کنند . قران خصوصیات مشخص کننده آنها را یاد آور شده و آنها را به شدیدترین عذاب تهدید کرده است . در سوره نساء آیه 145 : منافقان در پایین ترین مرحله دوزخ قرار دارند و هرگز یاوری برای آنها نخواهی یافت . برخی از صفات ویژه و اصلی آنان عبارتند از :

 1-صفات عقیدتی : عدم اتخاذ موضعی مشخص در برابر توحید ، اظهار ایمان در میان مسلمانان و اظهار شرک در میان مشرکان 2- صفات عبادی : عبادت از روی ریا که بدون اعتقاد انجام می دهند و با بی حالی و تنبلی به نماز می ایستند 3-صفات مربوط به روابط اجتماعی : برپایی فتنه از طریق پخش شایعات بین مسلمانان ، تمایل به فریب دیگران دارند، برای تحت تاثیر قرار دادن دیگران ، خوب حرف می زنند ، برای متقاعد کردن دیگران بسیار سوگند می خورند، از نظر ظاهر و قیافه و لباس در میان مردم بسیار آراسته اند تا جلب توجه کنند و آنها را تحت تاثیر قرار دهند 4 - صفات اخلاقی : عدم اعتماد به نفس ، پیمان شکنی ، ریا ، ترس ، دروغ ، بخل ، سودجویی و فرصت طلبی5 – صفات انفعالی و عاطفی : ترس و هراس از مرگ ، نفرت از مسلمانان و کینه ورزی به آنان 6-  صفات عقلانی و شناختی: تردید ، شک و عدم توانایی در قضاوت و تصمیم گیری و تفکر درست ، به همین دلیل قران منافقان را به عنوان کسانی که بر دلهایشان مهر نهاده شده است توصیف می کنند که منافقان با توجیه کارهایشان می کوشند از خود دفاع کنند .

اصولا خصوصیت اصلی شخصیت منافق همان تردید در انتخاب ایمان ، کفر و ناتوانی در اتخاذ موضعی روشن و صریح در برابر توحید ، مؤمنان و کافران است . همچنین سودجو و فرصت طلب است گاهی با مسلمانان و گاهی با کافران خود را هماهنگ می کنند . همواره در فریب دادن مردم می کوشد از طریق سخنان شیوا و آراستگی ظاهری ، آنها را تحت تاثیر قرار دهند ، در ژرفای نفس خود احساس ناتوانی می کنند . از این رو سعی دارند با توجیه کارهایشان از خود دفاع کند .

 

شخصیت بهنجار و سلامت روانی :

شخصیت بهنجار از نظر اسلام ، شخصیتی است که جسم و روح در آن متعادل باشند و نیازهای هر کدام ارضا شوند . انسانی که دارای شخصیت بهنجار است به جسم و سلامت و نیرومندی آن اهمیت می دهد و نیازهای آن را در حدودی که شرع مقدس روا می دارد برآورده می سازد و همزمان با آن به خدا ایمان می آورد . از نظر اسلام فردی که پیرو هوی نفس خودش باشد فردی نابهنجار است و نیز کسی که خواسته های جسمانی خود را سرکوب و مقهور کند و رهبانیت افراطی و ریاضت شدید دارد و تنها به ارضا نیازهای معنوی می پردازد شخصی نابهنجار است زیرا این گونه گرایشهای افراطی و تفریطی با فطرت انسان مخالف هستند به همین دلیل هیچ کدام از این دو گرایش به شکل گیری و تحقق ماهیت حقیقی انسان نمی انجامد . ملاکهای سلامت روانی در اسلام از این قرارند :

1-خودآگاه و هشیار زیستن : انسان سالم پیوسته خودآگاه است . در مکاتب گشتالتی و روان کاوی و بسیاری مکاتب دیگر معتقدندانسان بهنجار خودآگاه و هوشیار است و نسبت به تمام حالات درونی و رفتاری خودآگاه است .

2-شناخت واقعیت و پذیرش آن : انسان سالم با جهان درون و جهان برون خود ارتباطی مبتنی بر واقعیت و پذیرش آن دارد . پیامبر اکرم (ص) می فرماید : خدایا اشیاء را آن گونه که هستند به ما بنمایان . انسانهای سالم مصداق این آیه اند : انسان سالم جهان را با عقل خویش می شناسد نه با هوای نفس خود .

3-در حال زیستن : انسان هوشیار سالم اوقات خود رادر حال می گذراند . او در همه حال در حال زندگی می کند . انسانهای ناسالم درحال نفس می کشند ولی یا درگذشته زندگی می کنند یا درآینده که این موضوع در کلیه مکاتب روان درمانی مورد تاکید است . در قران آمده است یا ایها الذین آمنو، آمنو : یعنی اینکه پیوسته در حال باشید و به گذشته و ایمانی که درگذشته داشته اید اکتفا نکنید .

4- پویا و متکامل زیستن : انسان سالم در نظر اسلام انسانی پویاست . انسانی که امروزش با دیروزش مساوی است انسانی مغبون است .

5- در جمع زیستن : انسان سالمی که واقعیت ها را می شناسد در جمع زندگی می کند . او فرد است و فردیت او مسؤل و متعهد است  لذا جمع نه مسؤلیت را از وی ساقط می کند و نه تعهد او را زایل می کند ولی با این حال او در جمع زندگی می کند . پیامبر اکرم (ص) می فرمایند : تجمع رحمت است و تنهایی عذاب و نیز می فرماید : دست خدا بر جماعت است .

6- با خدا زیستن و تواب بودن : انسان هوشیار و آگاه و پویا به طرف عالی ترین کمال هستی و عالی ترین حقیقت وجود یعنی حق و در واقع خداوند در حرکت است . او هر گامی را که در جهت تکامل بر می دارد قدمی است که او را به حقیقت نزدیک می سازد . او با ذکر خویش ارتباطی قلبی و عقلی با خدا پیدا می کند . انسان سالم هرگاه که از مسیر حق منحرف می شود بلافاصله بازگشت کرده ( توبه می نماید ) و متکی به عالی ترین مرتبه هستی می شود . 

تفکر تساوی گونه و قطعیت گرایی در سلامت روانی و تکرار جرم :

دیدگاههای شناخت گرایی در روانشناسی ، سلامت روانی یا عدم سلامت روانی را مربوط به نحوه دریافت و تفسیر ما از جهان و به طور اخص محیط پیرامون مان می دانند .آنچه از محیط پیرامون خود در می یابیم و در ذهن ما منعکس می شود هر اندازه نزدیک به واقعیت باشد ما در روابطمان با محیط اطراف ، دیگران ، به حوادث و وقایع منطقی تر و به سلامت روانی نزدیکتریم ، در غیر این صورت در معرض انواع آسیب های روانی – اجتماعی قرار می گیریم . اهمیت این مسئله تا آنجاست که توجه انبیاء و اولیاء الهی را به خود معطوف کرده است . از ام سلمه همسر پیامبر (ص) نقل شده است که ایشان در دعاها و تضرعات دل شب از خداوند با تضرع می خواست : اللهم ارنی الاشیاء کما هی : خدایا اشیاء را آن گونه که هست به من نشان بده . این گونه دعاها نشان از دغدغه ای است که حتی اولیاء الهی در مورد ما انسانها دارند که نکند واقعیتها در ذهن ما با فرسنگها فاصله و تحریف شده منعکس گردد و بالتبع آسیب ها و مشکلات در زندگی روانی – اجتماعی ما تشدید شود . دراین فرایند عواملی بیش از همه در دریافت ادراک و تفسیر ما از واقعیت خارجی مؤثر هستند و واقع نمایی ذهن ما را تحت تاثیر قرار می دهند . از این عوامل که سبب تحریف شناختی در افکار و تصورات ما می شود تفکر تساوی گونه است . این تفکر نوعی تحریف است که حادثه ای یا امری را با قاطعیت مساوی چیز دیگر می داند و مادر تحریفات شناختی است . برای مثال :

قبولی در کنکور سراسری = خوشبختی ، ردشدن در کنکور سراسری= بدبختی ، زیبایی در چهره = خوشبختی ، عدم زیبایی در چهره = بدبختی و زندانی شدن ، ارتکاب جرم = ناتوانی در عدم تکرار جرم و ناتوانی در بازگشت سالم به خانواده و فقر و بیکاری = غیر قابل اجتناب بودن ارتکاب جرم . . .

ده ها مورد از تساوی ها به طور روزمره بسیاری از افراد به کار می برند و به آن اعتقاد دارند ، بدون توجه به این که توسط این قطعیتها روابط خود را با محیط و حتی خود به صورت آسیب زایی تحت تاثیر قرار می دهند . همچنین در تفکر تساوی گونه افراد هیچ گونه تبصره و شرط و استثنایی قائل نیستند . در دیدگاه شناخت گرایان به دلیل آسیب زایی و سبک زندگی بیمار گونه ای که این نوع تفکر ایجاد می کند ، به دنبال القاء نامناسب و اشتباه بودن این نوع تفکر و همچنین به دنبال راههای مقابله با آن هستند .

این در حالی است که تفکر تساوی گرایی با اعتقادات دینی و مذهبی ما کاملا منافات دارد . خداوند هیچ دو چیز یا دو امر را عین هم و مساوی و یکسان با همدیگر نیافریده است زیرا خدایی که دارای صفت قدرت مطلق مایشاء است ، دوباره کاری نمی کند . دوباره کاری صفت موجودی ناقص است و نه وجودی کامل و بی عیب و نقص . آنچه مفاهیم قرآنی و اسلامی به ما می گویند ، صفتی از خداست که هر لحظه او در حال خلقتی جدید است : کل یوم هو فی شان .

بسیاری بر این عقیده اند که در پدیده های طلاق ، نداشتن زیبایی ، اخراج از کار، زندانی شدن ، ارتکاب جرم و به سرقت رفتن لوازم منزل = بدبختی . اما واقعیت این است  حتی با وقوع چندین حادثه نامطلوب دیگر نمی توانیم با قاطعیت نوعی تساوی را در نتیجه گیری هایمان داشته باشیم و درهای امید و امیدواری را به روی خودمان ببندیم ، زیرا چنین تساوی هایی وجود ندارد . در بسیاری از موارد وحتی شدیدتر و بدتر برای افراد دیگر اتفاقات این گونه افتاده و مقدمه ای برای جهش شدید و پیشرفت غیر قابل تصور بر خلاف این تساوی ها شده است .

مقابله با تفکر تساوی گونه بدین معناست که در صورت انجام یا وقوع عملی نامطلوب و ناهنجار جامعه، یکی از نتایج آن می تواند عواقب ناگوار باشد (نه فقط تنها نتیجه) ولی با وقوع آن عقوبت ناگوار ، تمام راهها بسته نیست و راه بازگشت وجود دارد و بالتبع راه منتهی شدن به چیز دیگر غیر موارد مورد انتظار وجود دارد و این مفهوم آیه لا تقنطو من رحمه الله ان الله یغفر الذنوب جمیعا  باشد . بزرگترین و نابخشودنی ترین گناه در فرهنگ اسلام ناامیدی از رحمت خداست . یکی از نتایج تفکر تساوی گونه ناامیدی است . اینچنین دید از امور حتی خطا کارترین افراد با خصیصه های شدید ضد اجتماعی نیز در امکانی از بازگشت به سمت هنجارها قرار می دهد و راه را برای آنان یک سویه و غیر قابل بازگشت نمی کند .

یکی از دلالت های شکستن تفکر تساوی گونه در ذهن مجرمان و افراد بزهکار و دارای شخصیت ضداجتماعی ایجاد روزنه های امید برای ذهن چنین کسانی است که تا در آخرین گام ها راه بازگشت را برای خود ببیند و حتی تا قبل از آخرین خطا مجالی برای تغییر داشته باشد که این خود عاملی بسیار قوی در کاهش میزان جرائم چنین افرادی است .

آنچه که مجرمان را بیشتر به سمت گرداب تشدید جرم می کشاند حاکمیت تفکر تساوی گونه در ذهن آنان است . زیرا آنان با قطعیت اعتقاد دارند که راهی برای بازگشت وجود ندارد ( بازگشت به خودش و اجتماع ) . تنها و فقط به عقوبت خطا اندیشیدن (براساس تفکر تساوی گونه) نوعی مداومت در انجام خطا به جای اصلاح و تغییر در ذهن فرد را بارز می سازد و راههای بازگشت را می بندد . به عبارت بهتر توبه با اعتقاد کامل به تفکر تساوی گونه سازگاری ندارد چون درواقع اگر راه بازگشت حتی برای خطاکارترین افراد نبود ، اینقدر به جایگاه توبه و توابین توجه و سفارش نمی شد . اهمیت توبه در اسلام دقیقا معادل شکسته شدن این نوع تفکر تحریفی تساوی گونه و قطعی نگری است . از نتایج دیگر مقابله با تفکرات تساوی گونه در افراد ایجاد حالت بیم و امید ( خوف و رجاء) است . از امام علی (ع) نقل شده است : بهترین کارها اعتدال در بیم و امید (خوف و رجاء)است . حضرت امام صادق (ع) نیز می فرمایند : هیچ بنده ی مؤمنی نیست مگر آن که در دلش دو نور است : نور بیم و نور امید ، اگر این وزن شود از آن بیشتر نباشد و اگر آن وزن شود از این کمتر نباشد .

نکته ای جالب از فرهنگ دینی :

از نکات جالب در فرهنگ دینی و اسلامی ما استعمال و کاربرد کلمه ان شاءالله برای پرهیز از قطیت و تفکر تساوی گونه در رابطه با حوادث وپدیده های مثبت و مطلوب است . به عنوان مثال اگر تمام شرایط و لوازم مورد نیاز و مقدمات یک سفر برای ما فراهم باشد ، فرد نمی تواند با قطعیت ادعا کند حتما به سفر می رود . در دستورات دینی ما تاکید شده با وجود محقق شدن تمام شرایط و مقدمات کاری حتما گفتن جمله ان شاء الله فراموش نشود  زیرا بسیاری از موارد بوده که افرادی تمام مقدمات و شرایط از هر نظر برایشان فراهم بوده ولی به آن هدف خود نرسیده اند و در امور مثبت و مطلوب هم قطعیتی وجود ندارد و نمی توان تفکر تساوی گونه داشت . قطعیت و قطعیت گرایی وجود ندارد بلکه تبصره ها و استثنا ها در کارند به ویژه در مسائل اجتماعی و انسانی و همین روزنه های امید را هر چند درمواقعی کوچک در مقابل ما انسان باز نگه می دارند و ما را از غلطیدن به سمت افسردگی ، اضطراب و نا امیدی باز می دارد و گرنه طبق نظریه افسردگی ( از نوع نا امیدی ) آبرامسون و همکارانش ( 1990)  ما باید به تعداد حوادث نامطلوب وقوع یابنده در جهان اقدام  به انتحارداشته باشیم . آیه صریحی در این رابطه هست که خط بطلانی بر قطعیت گرایی حاکم بر اذهان انسانهاست :

عسی ان تکرهو شیئا و هو خیر لکم و عسی ان تحبوا شیئا و هو شر لکم : ای بسا آنچه را بد می پندارید خیری برای شماست و ای بسا آن چه را خیر می پندارید شری برای شماست . پس نمی توان با جمع ساده چندین مورد منفی به تساوی و نتیجه گیری نامطلوب رسید . جالب است که این اصطلاح اخیرا در فرهنگ غرب توسط بسیاری از مردم با همان معادل عربی استفاده می شود .

بحث و نتیجه گیری :

در ادیان الهی به ویژه اسلام به موضوع آگاهی و شناخت از خود اهمیت زیادی داده شده است . یکی از راههای پیشگیری از گناه و یا انجام توبه ، خود مشاهده گری یا شناخت خود است . قرآن در این زمینه مؤمنان را به رجوع به خودشان تشویق می کند : « ای مؤمنان شما را باد به رعایت نفس خودتان . (آیه 105 سوره مائده ) . در دین اسلام فراموشی خود در طول فراموشی خدا قرار گرفته است « و مانند کسانی نباشید که خدا را فراموش کردند و خدا به خاطر ان فراموشی ، نفس شان ( خودشان) را از یادشان برد ، ایشان همانا فاسقانند »( آیه 19 سوره حشر) . در تفسیر آیه 105 سوره مائده علامه طباطبایی سخنان بسیار فراوانی دارد ، ایشان با تمسک به روایات متعدد در این زمینه اشاره دارند که یکی از بهترین و مطمئن ترین راه شناخت خدا ، شناخت خود است : « خودشناس ترین شما ، خداشناس ترین شماست . کسی که خود را شناخت ، خدا را شناخت »( حضرت علی علیه السلام ) .

با توجه به موارد فوق دستیابی به خود آگاهی و خود شناسی کلیدی طلایی در رسیدن به معرفت حقیقی است و مسائلی که در این زمینه ما را به شناخت می رسانند ارزشمند هستند .

منابع :

** قرآن کریم

** نهج البلاغه

- احمدی ، علی اصغر( 1371 ) ،روانشناسی شخصیت از دیدگاه اسلامی ، چاپ دوم ، انتشارات امیرکبیر.

- بابا زاده ، علی اکبر(1370 )، مسائل ازدواج و حقوق خانواده ، (مقدمه جعفر سبحانی )تهران انتشارات بدر.

-طباطبایی، علامه محمدحسین (1362 ) . تفسیر المیزان ، انتشارات امیرکبیر .

- نجاتی ، محمد عثمان (1367 )، قرآن و روانشناسی ،ترجمه دکترعباسی عرب ، انتشارات آستان قدس رضوی .

- یونسی، سیدجلال(1387)،درمان ناهنجاریهای روانی در کودکان ، نوجوانان و خانواده ها ، چاپ سوم ، انتشارات دانشگاه علوم بهزیستی و توان بخشی تهران .

-یونگ ، کارل گوستاو(1937) ، روان شناسی و دین ، ترجمه فواد روحانی ، انتشارات امیرکبیر ، تهران .

محقق : نعمت نعمتی 
 مددکار اجتماعی زندان ایلام ، کارشناس ارشد مشاوره توان بخشی رفتاری – اجتماعی

+ نوشته شده در  دوشنبه دوم آذر 1388ساعت 11:12  توسط   |  آرشیو نظرات

گیربکس مکانیکی

گیربکس مکانیکی

گیربکس یکی از اعضای سیستم انتقال قدرت می باشد وظیفه گیربکس تبدیل دور و گشتاور بوده
گیربکس وظیفه دارد که گشتاور (قدرت) و دور موتور را تغییر داده و به دلخواه راننده و نیاز جاده و
خیابان دور را کم قدرت را زیاد یا بلعکس دور را زیاد و قدرت را کم کند در مواقعی نیاز می باشد که
از قدرت بیشتری جهت حرکت اتومبیل  استفاده  شود همین  طور نیاز می شود که  پس  از حرکت
اتومبیل سرعت بیشتری داشته و به حرکت خود ادامه دهد امروزه به علل اقتصادی و  ایمنی  بیشتر
گیربکس های دنده ای را ترجیح می دهند در گیربکس های دنده ای هر زوج دنده فقط یک نسبت  دور
 و گردش را به وجود می اورد در نتیجه برای به دست اوردن نسبت تبدیل های مختلف باید از چندین
زوج دنده استفاده کرد
انواع گیربکس
گیربکس دو نوع است : گیربکس معمولی و گیربکس اتوماتیک  . در بعضی از اتومبیل ها دسته دنده
بغل فرمان قرار دارد و در اکثر اتومبیل ها دسته دنده در سمت راست راننده روی  گیربکس  بسته
 شده است که به ان دنده گیربکس گویند
 
انواع محور یا شفت در گیربکس (جعبه دنده)
1- شفت ورودی (شفت کلاچ)   2- شفت اصلی یا شفت دو   3- شفت دنده عقب
 
وظیفه دنده ها در گیربکس تغییر دور گشتاور وظیفه دنده ها می باشد
وظیفه دنده برنجی هماهنگ کننده دور بین دنده بوده و عمل تعویض دنده را تسریع می کند
وظیفه خار موشکی جلو برنده و نگه دارنده دنده برنجی می باشد
وظیفه مته ساچمه ماهک برای جلوگیری  از بیرون زدن دنده هنگام  حرکت اتومبیل و ثابت ماندن
دنده از مته و ساچمه استفاده می شود
 

معایب عمده گیربکس
کلیه دنده ها به جز دنده چهار زوزه می کشد
1- سائیدگی و کچلی دو طرف میل دنده زیر محل قرار گرفتن ساچمه ها
2- کچلی و سائیدگی ساچمه ها یا بلبرینگ دنده زیر
 
یکی از دنده ها هنگام حرکت زوزه می کشد (مثلا دنده دو)
1- سائیدگی و معیوب شدن بوش همان دنده     2 – تیز کردن و سائیدگی همان دنده
 
هنگام حرکت دو دنده از یک ماهک بیرون می زند (مثال دنده دو و سه)
1- معیوب بودن یا شکستن فنر و ساچمه ماهک
2- خلاصی و سائیدگی بیش از حد میل ماهک و ماهک
 
کلیه دنده ها بیرون می زند
1-خلاصی افقی بیش از حد مجاز دند
2- سائیدگی بیش از حد واشر مسی دو طرف دنده زیر
 
هنگام حرکت و رها کردن کلاچ از گیربکس صدای زوزه شنیده می شود
معیوب بودن بلبرینگ یا بو سر میل لنگ
 
کلیه دنده های تعویضی تولید صدا می کند معیوب
1- معیوب بودن سیستم کلاچ از جمله هوا
2- رگلاژ نبودن کلاچ
3- معیوب بودن دیسک و صفحه کلاچ
 
هنگام تعویض دنده عقب صدا می کند و ه سختی تعویض می شود
چون دنده عقب فاقد دنده برنجی می باشد احتمالا دور ارام موتور زیاد است
 
چکونگی ازمایش دنده برنجی
وظیفه دنده برنجی هماهنگ نمودن دور بین دو دنده می باشد در  نتیجه هنگام تعویض و ازمایش
ان پس از قرار دادن دنده برنجی در محل خود و چرخاندن تا زمانی که دنده برنجی در جای خود دیگر
نچرخد سپس توسط فیلتر دنده گیر را اندازه گیری کرده وبا اندازه مجاز ان مقایسه می کنیم
 
علت روغن ریزی گیربکس
1- گرفتگی هواکش گیربکس   2- ابندی نبودن واشرهای اب بندی و کاسه نمدها
 
علت روغن ریزی از کاسه نمد گلدانی عقب گیربکس
1- معیوب بودن کاسه نمد جلو و شفت وردی  2- زیاد بودن واسگازین گیربکس
 
چگونگی تشخیص معیوب بودن بلیرینگ شفت ورودی گیربکس
هنگامی که موتور روشن و دنده خلاص است تولید صدا کرده و با گرفتن کلاچ صدا قطع  می شود
در چنین حالتی باید بلبرینگ شفت ورودی عوض شود
1- معیوب بودن و پاره  شدن  لاستیک  دسته موتور و گیربکس دنده ها را نیز دچار اشکال می کند
خلاصی زیاد دسته دنده و لرزش ان هنگام حرکت اتومبیل را موجب می شود
2- سائیدگی محل قرار گرفتن دسته دنده
 
وظیفه ضامن دنده عقب در گیربکس
برای  جلوگیری از جا رفتن  دنده چهار  به جای دنده عقب  و بلعکس  از ضامن دنده عقب استفاده
می شود که در اتومبیل های مختلف فرق می کند
 
وظیفه ضامن در دنده جلو
برای جلوگیری از درگیری دو دنده در یک لحظه طراحی میل ماهک و اهرم تعویض به گونه ای است
که هنگام تعویض دنده فقط یک دنده تعویض می شود

 

کیسه هوا

سال ها است که کمربند ايمني اتومبيل شکلي انحصاري از يک مهارکننده غير فعال در اتومبيل هاي مان فراهم آورده است. بحث ها و جنجال هايي بر سر ايمني اين کمربندها ، در خصوص ارتباط با بچه ها صورت گرفت ، اما با گذشت زمان اکثر کشورها اجباري شدن قانون بستن کمربند ايمني اتومبيل را پذيرفتند. آمارها نشان مي دهد که استفاده از کمربند ايمني در اتومبيل جان هزاران نفر را در تصادفات از مرگ حتمي نجات داده است.

 

 

کيسه هوا ، بالشتک نرمي که در هنگام تصادف با آن روبرو مي شويم ، نيز همچون کمربند ايمني سال هاست که مطرح شده است. اولين ثبت اختراع براي يک وسيله باد شدني براي سقوط اضطراري در طول جنگ جهاني دوم به ثبت رسيد. در دهه ۱۹۸۰ اولين کيسه هواهاي تجاري در اتومبيل ها مورد استفاده قرار گرفت.

 

از سال ۱۹۹۸ به کار بردن کيسه هوا در مقابل صندلي راننده و صندلي سرنشين در همه اتومبيل هاي جديد در آمريکا اجباري شد (کاميون هاي سبک از سال ۱۹۹۹ مشمول اين قانون قرار گرفتند). آمارها تا به حال نشان داده اند که کيسه هوا تا حدود ۳۰ درصد خطر مرگ در تصادف مستقيم و رو در رو را کاهش مي دهند. پس از آن کيسه هاي هواي قابل نصب بر روي در يا بر روي صندلي عرضه شدند.

 

 امروزه بعضي اتومبيل ها داراي بيش از دو کيسه هوا هستند تا جايي که بعضي از آنها شش يا حتي هشت کيسه هوا دارند. با در نظر گرفتن بعضي اختلاف نظرها در مورد استفاده از کيسه هوا در سال هاي اوليه ، اکنون کيسه هاي هوا به يکي از موضوعات جدي آزمايشات و تحقيقات دولت و صنعت تبديل شده است.

  

قوانين مربوط به حرکت

 قبل از جزئيات ، بهتر است اطلاعات خود در خصوص قوانين مربوط به حرکت را مرور کنيم. مي دانيم که اشياء در حال حرکت داراي شتاب سرعت (حاصل جرم و سرعت شي) مي باشند. تا وقتي که يک نيروي خارجي بر يک شي اعمال مي شود ، آن شي به سرعت و جهت خود ادامه مي دهد. اتومبيل ها از چند شي همچون خود اتومبيل ، اشياي آزاد و رها در اتومبيل و البته مسافران تشکيل شده اند. اگر اين اشيا مهار نشوند ، حتي اگر اتومبيل با يک تصادف متوقف شود اشيا به حرکت خود در هر سرعتي که اتومبيل دارد ، ادامه مي دهند.

 

 

 

متوقف کردن شتاب يک شي مستلزم اعمال نيرويي در يک مدت زمان مشخص است. هنگامي که يک اتومبيل تصادف مي کند، نيرويي بسيار زياد لازم است تا شي را متوقف کند ، زيرا شتاب سرعت اتومبيل به طور دائم تغيير کرده است ، درحالي که شتاب سرعت مسافرها صفر بوده است و زمان زيادي براي متوقف کردن اتومبيل وجود ندارد. هدف هر سيستم مهار کننده کمکي ، تا حد ممکن کمک در جهت متوقف کردن مسافر در زماني است که احتمال مي رود کمترين آسيبي به او وارد شود.

 

کاري که يک کيسه هوا انجام مي دهد کاهش سرعت مسافر تا صفر است ، بدون اينکه به او آسيبي برسد. کيسه هوا محدوديت هاي زيادي دارد. فضاي بين راننده و فرمان اتومبيل و نيز مسافر و داشبورد متعلق به کيسه هوا است که در کمتر از يک ثانيه در اين فضا داراي عملکرد است. با اين وجود اگر اين سيستم بتواند سرعت مسافر را بطور يکنواخت کاهش دهد ، حتي مقدار کم فضا و زمان هم ارزشمندند.

 در قسمت بعد نگاهي به اجزاي کيسه هوا مي اندازيم و متوجه مي شويم که چگونه باد مي شود.

 

باد شدن کيسه هوا

 هدف کيسه هوا ، تا حد امکان بطور يکنواخت کم کردن حرکت مسافر در کمتر از ثانيه است.

 

 

سه قسمت در کيسه هوا وجود دارد که اين هدف را تحقق مي بخشد:

 - خود کيسه هوا از يک کالبد نازک نايلوني ساخته شده است که در فرمان اتومبيل يا داشبورد يا به تازگي در صندلي يا در تعبيه شده است.

 

- سنسور وسيله اي است که به کيسه هوا اطلاع مي دهد تا باد شود. باد شدن زماني رخ مي دهد که يک فشار برخورد برابر با دويدن به طرف يک ديوار آجري با سرعت ۱۰ تا ۱۵ مايل در ساعت (۱۶ تا ۲۴ کيلومتر در ساعت) بوجود آيد. هنگامي که تغيير جرم صورت مي گيرد ، اتصال الکتريکي بسته مي شود و کليد مکانيکي زده مي شود و به سنسور اطلاع مي دهد که تصادف رخ داده است. سنسور اطلاعات را از يک شتاب سنج که در يک ريز تراشه ساخته شده است ، دريافت مي کند.

 

 

در مکانيسم باد شدن کيسه هوا آزيد سديم (NaN3) با نيترات پتاسيم (KNO3) واکنش نشان مي دهد و گاز نيتروژن را توليد مي کند. جريان هاي داغ نيتروژن ، کيسه هوا را باد مي کند.

 

تلاش هاي اوليه به منظور استفاده از کيسه هوا در اتومبيل به دليل هزينه هاي گزاف و موانع صنعتي در ارتباط با آن هم چون حفظ و رها سازي گاز متراکم ، بي نتيجه ماند.

 

محققان در خصوص مسائل زير به فکر فرو رفتند :

 

آيا فضاي کافي براي يک محفظه گاز در اتومبيل وجود دارد؟

 

آيا مي توان در مدت عمر اتومبيل گاز را بصورت فشرده نگه داشت؟

 

کيسه هوا چگونه بايد طراحي شود که سريع باز شود و قابليت هاي زيادي داشته باشد؟

 

آنها به دنبال کارکردي بودند تا واکنشي شيميايي را به راه بيندازند تا در نتيجه آن نيتروژن توليد شود و کيسه هوا را باد کند. باد کننده هاي کوچک با سوخت مقاوم در دهه ۱۹۷۰ براي اين منظور مؤثر واقع شدند.

 

 

اين سيستم باد کننده کيسه هوا در اتومبيل متفاوت از کار دستگاه تقويت کننده موشک نيست. سيستم کيسه هوا سوخت مقاوم را مشتعل مي کند و اين سوخت خيلي سريع مي سوزد و حجم زيادي از گاز توليد مي کند تا کيسه را باد کند. سپس کيسه هوا به معناي واقعي از جايگاه خود با سرعت ۲۰۰ مايل در ساعت (۳۲۲ کيلومتر در ساعت) به طرف بيرون باز مي شود و اين باز شدن در کمتر از يک چشم به هم زدن رخ مي دهد. يک ثانيه بعد ، گاز به سرعت از حفره هاي ريز در کيسه هوا خارج مي شود و از اين رو کيسه هوا دوباره خالي مي شود و شما مي توانيد حرکت کنيد.

 

با وجود اينکه کل اين فرآيند در يک بيست و پنجم ثانيه رخ مي دهد ، اما در زمان باقيمانده مي توان از صدمات جدي جلوگيري کرد. ماده پودر مانندي که از کيسه هوا آزاد مي شود ، نشاسته ذرت يا پودر تالک است که توسط توليد کنندگان کيسه هوا به منظور حفظ نرمي کيسه در هنگام بسته بودن مورد استفاده قرار مي گيرد.

 

 

 

در ارتباط با ايمني کيسه هاي هوا :

 

کارشناسان از همان روزهاي اوليه در مورد استفاده از کيسه هاي هوا و کمربند ايمني بصورت همزمان هشدار داده اند. هنوز استفاده از کمربندهاي ايمني به طور کامل ضروري است زيرا کيسه هاي هوا تنها در مواقعي داراي عملکرد است که برخورد از جلو و با سرعت بيش از ۱۰ مايل در ساعت (۶ کيلومتر در ساعت) رخ دهد. اما تنها کمربند هاي ايمني هستند که مي توانند در برخوردها و ضربات شديد وارد شده از کنار و از عقب و نيز برخورد هاي ثانويه ، براي سرنشين مفيد واقع شوند (گرچه اکنون کيسه هاي هواي تعبيه شده در کنار اتومبيل هم رايج است).

 

 

حتي با پيشرفت تکنولوژي هم کيسه هاي هوا تنها زماني کارآمد هستند که با کمربند هاي ايمني قرار گرفته بر روي شانه مورد استفاده قرار گيرند.

 

خيلي طول نکشيد که کارشناسان متوجه شدند کيسه هوا مي تواند به افرادي که در فاصله خيلي کمي از آن قرار دارند ، صدمه وارد آورد. تحقيقات نشان مي داد که ناحيه خطر براي کيسه هواي راننده به فاصله ۲ تا ۳ اينچ (۵ تا ۸ سانتي متر) اوليه از محل باد شدن است. از اين رو با قرار گرفتن به فاصله ۱۰ اينچي (۲۵ سانتي) از کيسه هواي راننده ، به طور در امنيت هستيد. اين فاصله را از وسط فرمان تا جناغ سينه خود اندازه گيري کنيد. اگر به طور معمول در فاصله کمتر از ۱۰ اينچ از فرمان اتومبيل مي نشينيد ، مي توانيد جايگاه رانندگي خود را به کمک روش هاي زير تنظيم کنيد :

 

- صندلي خود را تا جايي که پاي تان به راحتي به پدال ها برسد ، عقب بکشيد.

 

- به آرامي به عقب تکيه دهيد. اگر چه طراحي اتومبيل ها بسيار متنوع است ، اما اکثر رانندگان حتي اگر صندلي به طور جلو باشد ، مي توانند با تکيه دادن به عقب صندلي خود به فاصله ۱۰ اينچي از فرمان اتومبيل قرار گيرند. اگر تکيه دادن به صندلي ، ديد جاده را مشکل مي سازد ، مي توانيد با استفاده از سيستم بالابر صندلي اتومبيل (بعضي اتومبيل ها فاقد چنين سيستمي هستند) صندلي خود را بالا ببريد يا از يک بالشتک محکم و غير لغزان به همين منظور استفاده کنيد.

 

- با خم کردن فرمان اتومبيل به سمت پايين ، کيسه هوا را به جاي ناحيه سر و گردن به ناحيه سينه خود متمايل سازيد. (تنها با قابليت تنظيم فرمان اتومبيل ، اين عملکرد امکان پذير است)

 

 

اين قوانين براي بچه ها متفاوت است. کيسه هوا مي تواند به مرگ يک بچه بدون کمربند که بسيار نزديک به آن قرار دارد ، يا بچه اي که در موقع ترمز شديد ، به طرف داشبورد پرتاب مي شود ، منجر شود. نظر کارشناسان در خصوص مهم قلمداد کردن موارد ايمني زير يکسان است :

 

- بچه هاي دوازده سال و زير دوازده سال بايد در حالي که کمربند ايمني بسته اند ، مطابق سن شان در صندلي مخصوص خود در عقب بنشينند.

 

- نوزادان در صندلي مخصوص خود که از روبرو مي نشينند (زير يک سال و در حاليکه کمتر از ۲۰ پوند ۱۰ کيلوگرم وزن دارند) هرگز نبايد در صندلي جلو اتومبيل که داراي کيسه هواي مجاور است گذاشته شوند.

 

- اگر مجبوريد با بچه اي بالاي يک سال در صندلي جلو با کيسه هواي مجاور ، رانندگي کنيد ، بايد او را در صندلي مخصوص خود که از عقب مي نشينند يا صندلي کمکي يا با کمربندي که بصورتي محکم بسته شده ، در اتومبيل قرار دهيد و صندلي بايد تا حد ممکن به عقب کشيده شود.

كمربند ایمنی

 

كمربند ایمنی

فلسفه ی تصادف :

ایده ی بنیادی و ساده ی کمربند ایمنی عبارتست از:محافظت فرد از برخورد با شیشه ی جلوی اتومبیل و داشبورد درهنگامی که اتومبیل به طور ناگهانی توقف میکند.اما در ابتدای امر این چگونه اتفاق می افتد؟مختصرا به دلیل وجود

اینرسی. 

اینرسی خاصیتی است که طبق آن جسم ساکن تمایل به سکون و جسم متحرک تمایل به ادامه ی حرکت در مسیر حرکت خود دارد تا زمانی که نیروی دیگری برخلاف این حرکت به جسم وارد شود.به عبارت دیگر اینرسی مقاومت هر جسمی است در برابر تغییر سرعت و جهت حرکت آن.اجسام به طور طبیعی تمایل به حفظ حالت و وضعیت خود دارند.

اگر اتومبیلی درحال حرکت باسرعت 50مایل در ساعت باشد اینرسی تمایل به حفظ این وضعیت و حرکت ماشین با سرعت50mph در مسیر معینی دارد.مقاومت هوا و اصطکاک جاده پیوسته در حال کاهش سرعت و مقاومت در برابر حرکت آن هستند اما نیروی موتور این فقدان انرژی راجبران میکند.

هرچیزی که داخل اتومبیل موجود است چه راننده و چه مسافرها اینرسی مخصوص خود را دارندکه متفاوت از اینرسی خود ماشین است.اتومبیل به افراد داخل اتاقک شتابی میدهد تا همراه با سرعت آن حرکت کنند.تصور کنید زمانی را که شما با سرعت ثابت 50mph اتومبیل را میرانید سرعت شما و سرعت خودرو تقریبا باهم برابرند بنابراین خود و اتومبیل را به عنوان یک واحد منفرد در حال حرکت می یابید.

اما هنگامی که خودرو در حال برخورد با تیر تلفن میباشد این امر واضح است که اینرسی فرد و خودرو کاملا از هم مستقل هستند.نیروی تیر موجب توقف ناگهانی اتومبیل میشود اما سرعت فرد به همان اندازه باقی میماند.بدون یک کمربند ایمنی فرد با سرعت 50mphبه فرمان ماشین کوبیده شده و یا با همین سرعت به سمت شیشه ی جلوی ماشین پرتاب میشود.به محض اینکه تیر در برابر حرکت خودرو مقاومت کند داشبورد یا شیشه ی جلو یا جاده با اعمال نیروی عظیمی موجب توقف فرد میشود.

شاید چندان اهمیتی نداشته باشد که در یک برخورد چه اتفاقی رخ میدهد شیئی با اعمال نیرویی به فرد موجب توقف او میشود.اما بسته به جا و چگونگی به کاربستن این نیرو ممکن است فرد کشته شده یا از حادثه بدون هیچ صدمه ای نجات یابد.

اگر فرد با سر به شیشه ی جلوی اتومبیل اصابت کند نیروی مقاوم در یکی از آسیب پذیرترین اعضای بدن شخص متمرکز میشود.همچنین به دلیل اینکه شیشه سطح بسیار سختی است فرد را سریعا متوقف میکند.این امر میتواند به اسانی موجب مرگ شخص شده یا جراحات شدیدی بر او وارد کند.

یک کمربند ایمنی نیروی بازدارنده را در اعضای تنومندتر بدن فرد درمدت زمان بیشتری به کار می بندد.

در بخش بعدی نشان خواهیم داد که جگونه کمربندایمنی احتمال بروز آسیب های عمده را کاهش میدهد.

برخورد با مانع:

در بخش قبل دیدیم که هرگاه اتومبیل توقف ناگهانی داشته باشد مسافر آن نیز به طور ناگهانی متوقف میشود.کار یک کمربند ایمنی گسترش دادن و پخش کردن نیروی بازدارنده بر روی بخش های تنومندتر بدن است تا بدین طریق صدمات وارده کاهش یابند.

از انواع کمربندهای ایمنی میتوان دو نوع کمربندی که روی شکم قرار میگیرد (lap belt)و کمربندی که روی شانه ها می افتد( shoulder belt) را نام برد.نوع lap belt متکی بر لگن فرد است و نوع shoulder belt بر روی قفسه ی سینه ی شخص بسته میشود.قسمتهایی از این کمربندها محکم به چارچوب اتومبیل متصل شده اند تا بتوانند مسافرین را در صندلی های خود به طور موثر نگه دارند.

هنگامی که کمربندها به درستی بسته شده اند آنها بیشتر نیروی بازدارنده را به قفسه ی سینه و لگن فرد _که از اعضای نسبتا محکم بدن هستند_اعمال میکنند.چون کمربندها در قسمت وسیعی از بدن توسعه می یابند نیرو در یک سطح کوچک متمرکز نمی شود بنابراین آسیب چندانی ایجاد نمیکنند.بعلاوه نوارهای کمربند ایمنی از مواد انعطاف پذیری نسبت به داشبورد و شیشه ی اتومبیل ساخته شده اند که کمی کشیده شده و موجب میشوند توقف خیلی ناگهانی نباشد.یک کمربند ایمنی نباید بیشتر از یک مقدار کشیده شود چون دراین صورت ممکن است فرد با فرمان یا شیشه ی کناری برخورد کند.کمربندهای ایمنی به فرد اجازه میدهند تنها اندکی به سمت جلو حرکت کند.

نواحی ضربه گیر(crumple zones) خودرو کار آهسته کردن ضربه را برعهده دارند. این نواحی مناطقی در جلو و عقب خودرو هستند که نسبتا آسان مچاله میشوند.به جای اینکه تمام قسمتهای ماشین در یک توقف ناگهانی _در زمان برخورد به مانع_نقش داشته باشند نواحی ضربه گیر قسمتی از نیروی ضربه ای را با پهن کردن و گسترش دادن جذب میکنند همانند یک قوطی خالی نوشابه.

کابین خودرو نسبتا محکم است بنابراین در اطراف مسافرین فرو نمیریزد و با فشرده شدن قسمت جلو، ماشین در مقابل مانع به حرکت خود ادامه میدهد. البته نواحی ضربه گیر تنها زمانی از فرد محافظت میکنند که فرد همراه کابین حرکت کند یعنی به شرطی که شخص با بستن کمربندایمنی کاملا ایمن شده باشد.

ساده ترین نوع کمربند ایمنی در ترن های هوایی یافت میشود که شامل یک نوار چفت شده به بدنه ی وسیله میباشد.این کمربندها فرد را همواره سفت و محکم بر روی صندلی نگه میدارند که بسیار ایمن اما نه چندان راحت هستند.

کمربندهای ایمنی اتومبیل ها قابلیت باز و بسته شدن را دارند بطوریکه فرد میتواند به راحتی به جلو خم شود در حالی که کمربند بسته شده است.اما در زمان برخورد کمربند بطور ناگهانی خیلی سفت میشود و فرد را در جایش نگه میدارد.

در بخش بعد مکانیزمی که این امور را ممکن میسازد را نشان خواهیم داد.

 

باز و بسته شدن کمربند:

در یک سیستم کمربند ایمنی نوار کمربند به یک مکانیزم جمع کننده(retractor mechanism) متصل شده است.عنصر مرکزی در جمع کننده یک قرقره است که بسته به انتهای نوار است.درون جمع کننده یک فنر نیروی دورانی یا گشتاور را به یک قرقره اعمال میکند.این عمل باعث چرخیدن قرقره میشود که آن نیز به لقی نوار پایان میدهد.

یک فنر مارپیچ قرقره را به چرخش در می آورد تا نوار را سفت نگه دارد .

هنگامی که فرد نوار را بیرون میکشد قرقره پادساعتگرد می چرخد.در نتیجه فنر الحاق شده را در همان جهت به چرخش در می آورد.فنر می خواهد به شکل اصلی خود بازگردد بنابراین با این حرکت مارپیچی مخالفت میکند.اگر فرد نوار را آزاد کند فنر بسته خواهد شد در حالی که موجب چرخش پادساعتگرد قرقره میشود تا زمانی که هیچ گیری در حرکت کمربند وجود نداشته باشد.

جمع کننده مکانیزم قفل شونده ای دارد که در زمان درگیری اتومبیل با مانع جلوی چرخیدن قرقره را میگیرد.امروزه دو نوع سیستم قفل شونده متداول وجود دارد :

· سیستم های تحریک شونده توسط حرکت ماشین

· سیستم های تحریک شونده توسط حرکت کمربند

سیستم نوع اول زمانی که اتومبیل خیلی سریع کاهش سرعت میدهد (مانند زمانی که به چیزی برخورد میکند) قرقره را قفل میکند.تصویر زیر ساده ترین نمونه ی این طرح را نمایش میدهد:

عنصر اصلی در این مکانیزم یک آونگ سنگین است.هنگامی که خودرو بطور ناگهانی توقف میکند اینرسی سبب میشود آونگ شروع به تاب خوردن به سمت جلو کند.شیطانک موجود در انتهای دیگر دستگیره ی آونگ دندانه ی چرخدنده ی متصل به قرقره را نگه میدارد.شیطانک با گیردادن یکی از دنده هایش اجازه نمیدهد چرخدنده ساعتگرد بچرخد.در نتیجه قرقره ی متصل به آن نیز نمیتواند چرخش کند.هنگامی که نوار دوباره بعد از تصادف شل میشود دنده ساعتگرد چرخیده و شیطانک از قید رها میشود.

 

هنگامی که چیزی تکانی سریع به نوار کمربند میدهد سیستم قفل نوع دوم قرقره را قفل میکند.سرعت چرخش قرقره نیروی محرک در بیشتر طرح ها را تشکیل میدهد.تصویر روبرو یک ترکیب رایج را نشان میدهد.

عنصر اصلی در این طرح یک کلاچ گریز از مرکز _اهرم دوار سنگین نصب شده در قرقره ی در حال چرخش _است.هنگامی که قرقره به آرامی میچرخد اهرم اصلا چرخشی ندارد.که یک فنر آن را در وضعیتش نگه میدارد.اما زمانی که چیزی تکان شدید و ناگهانی را به نوار منتقل میکند با چرخش سریعتر قرقره نیروی گریز از مرکز انتهای سنگین اهرم را به سمت خارج میراند.

اهرم گسترده شده یک قطعه بادامک نصب شده روی محفظه ی جمع کننده را هل میدهد.بادامک بوسیله ی یک پین متحرک به شیطانک دوار متصل شده است.به محض تغییر جهت بادامک به سمت چپ پین در راستای شیار موجود در شیطانک حرکت میکند این موجب میشود که شیطانک به سمت دندانه ی چرخدنده ی متصل به قرقره کشیده شود.شیطانک به دندانه ی چرخدنده چفت میشود و مانع چرخش ساعتگرد میشود.

در برخی سیستم های جدید کمربند ایمنی از پیش کشنده برای سفت کردن نوار استفاده میشود.در بخش بعد کار این دستگاه را نشان خواهیم داد.

 

پیش کشنده:

پیش کشنده برای سفت کردن لقی موجود در نوار کمربند در تصادفات است.مکانیزم قفل متداول در یک جمع کننده کمربند را از گسترده شدن بیشتر بازمیدارد یعنی آن را متوقف میکند.پیش کشنده به مسافر کمک میکند تا درحد مطلوبی در زمان برخورد در صندلی حرکت کند.معمولاپیش کشنده ها با مکانیزم های قفل متداول و قراردادی با یکدیگر ودر کنار هم کار میکنند-نه بجای یکدیگر.

تعدادی از سیستم های پیش کشنده متفاوت در بازار موجود است.برخی از آنها کل مکانیزم جمع کننده را به سمت عقب میکشند درحالی که برخی دیگر قرقره را به چرخش درمی آورند.در مجموع پیش کشنده ها به پردازنده ی کنترل مرکزی یکسانی سیم کشی شده اند که کیسه ی هوای اتومبیل را فعال میسازد.پردازنده حسگرهای الکترونیکی یا مکانیکی حرکت که نسبت به کاهش سرعت ناگهانی ناشی از ضربه واکنش نشان میدهند را بررسی میکند.هنگامی که یک ضربه کشف میشود پردازنده پیش کشنده و سپس کیسه ی هوا را فعال میکند.

برخی از پیش کشنده ها با موتورهای الکتریکی یا سولنوِِِئیدی ساخته شده اند اما امروزه در طرح های رایج از مواد آتش زا در متوقف ساختن نوار کمربند استفاده میشود.تصویر زیر یک مدل نمونه را نشان میدهد.

هنگامی که گاز مشتعل میشود فشار ناشی پیستون را به سمت بالا حل میدهد که

موجب چرخاندن جمع کننده میشود

عنصر مرکزی موجود در این پیش کشنده یک محفظه ی حاوی گاز اشتعال پذیر است.در این محفظه یک محفظه ی کوچکتر با چاشنی ماده ی محترقه وجود دارد.محفظه ی کوچکتر به دو الکترود که به پردازنده ی مرکزی توسط سیم وصل شده اند تجهیز شده است.

زمانی که پردازنده یک ضربه را شناسایی میکند سریعا یک جریان الکتریکی را به الکترودها اعمال میکند.جرقه ی ناشی از الکترودها چاشنی را مشتعل میسازد که با سوختن آن گاز داخل محفظه نیز مشتعل میشود.گاز محترقه مقدار زیادی فشار خارجی تولید میکند.فشاربا واردکردن نیرو به پیستون قرارگرفته در محفظه سبب بالا رفتن پیستون با سرعت بالایی میشود.

یک دندانه از چرخدنده به یک طرف پیستون بسته شده است.زمانی که پیستون بالا میرود دندانه یک دنده ی مربوط به مکانیزم قرقره ی جمعکننده را به کار میگیرد.چرخدنده ی سرعت گرفته بطور موثر قرقره را می چرخاند که هرگونه لقی موجود در نوار کمربند را از بین میبرد.

محدودکننده ی فشار :

در تصادفات شدید هنگامی که یک اتومبیل باسرعت بسیار بالایی به مانعی برخورد میکند یک کمربند ایمنی میتواند خسارات جدی وارد آورد.به محض افزایش سرعت اینرسی مسافر یک نیروی عظیمتری برای متوقف ساختن مسافر به کار گرفته میشود.به عبارت دیگر هرچه با سرعت و شدت بیشتری به مانع برخورد شود کمربند ایمنی بیشتر و شدیدتر به فرد نیرو وارد میکند تا فرد را از حرکت متوقف سازد.

برخی از سیستم های کمربند ایمنی از محدودکننده های فشار برای کاستن خسارات ناشی از کمربند استفاده میکنند.ایده ی اساسی آنها عبارت است از آزادکردن مقدار کمی بیشتر نوارکمربند در مواقعی که نیروی عظیمی به کمربند اعمال میشود.ساده ترین محدودکننده ی فشار چین دوخته شده به نوار کمربند است.کوک های نگهدارنده ی چین در مکانش برای زمانی طراحی شده اند که نیروی زیادی به کمربند اعمال میشود.هنگامی که کوک ها شکافته میشوند نوار باز شده و به کمربند اجازه ی گسترش یافتن در حد کمی بیشتر داده میشود.

محدودکننده های پیشرفته تر به یک نوار پیچ خورده در مکانیزم جمع کننده متکی هستند.این نوار پیج خورده تنها یک طولی از ماده ی فلزی است که وقتی نیروی کافی به آن اعمال شود بسته خواهد شد.در یک محدودکننده ی فشار یک سر نوار پیچیده شده به مکانیزم قفل و سر دیگر آن به قرقره ی دوار متصل شده است.در تصادفات با شدت کمتر این نوار شکل و ساختار خود را حفظ میکند و قرقره توسط مکانیزم قفل -قفل میشود(از حرکت بازمی ایستد).اما زمانی که نیروی بسیارشدیدی به نوار کمربند اعمال میشود(ودر نتیجه به قرقره) نوار پیچیده شده کمی بسته خواهد شد.این امر موجب میشود که نوار کمربند به مقدار کمی بیشتر بسته شود.

در طول سالها اثبات شده که کمربندهای ایمنی مهمترین وسیله ی ایمنی در اتومبیلها و کامیون ها هستند.البته آنها به هیچ وجه مصون از خطا نیستند.مهندسان ایمنی خودرو معتقد هستند در طرح های امروزی جای بسی پیشرفت و توسعه وجود دارد.در آینده خودروها با کمربندها و کیسه های هوای بهتری و احتمالا با تکنولوژی های ایمنی جدید تجهیز خواهند شد.البته دولتها هنوز با بزرگ ترین مشکل وسایل ایمنی یعنی توجیه مردم برای استفاده ی آنها روبرو هستند.

 

ترجمه : زهرا عرب . وبسایت پارسی خودرو

http://hash1991.mihanblog.com/post/129

فلسفه ی تصادف :

ایده ی بنیادی و ساده ی کمربند ایمنی عبارتست از:محافظت فرد از برخورد با شیشه ی جلوی اتومبیل و داشبورد درهنگامی که اتومبیل به طور ناگهانی توقف میکند.اما در ابتدای امر این چگونه اتفاق می افتد؟مختصرا به دلیل وجود

اینرسی. 

اینرسی خاصیتی است که طبق آن جسم ساکن تمایل به سکون و جسم متحرک تمایل به ادامه ی حرکت در مسیر حرکت خود دارد تا زمانی که نیروی دیگری برخلاف این حرکت به جسم وارد شود.به عبارت دیگر اینرسی مقاومت هر جسمی است در برابر تغییر سرعت و جهت حرکت آن.اجسام به طور طبیعی تمایل به حفظ حالت و وضعیت خود دارند.

اگر اتومبیلی درحال حرکت باسرعت 50مایل در ساعت باشد اینرسی تمایل به حفظ این وضعیت و حرکت ماشین با سرعت50mph در مسیر معینی دارد.مقاومت هوا و اصطکاک جاده پیوسته در حال کاهش سرعت و مقاومت در برابر حرکت آن هستند اما نیروی موتور این فقدان انرژی راجبران میکند.

هرچیزی که داخل اتومبیل موجود است چه راننده و چه مسافرها اینرسی مخصوص خود را دارندکه متفاوت از اینرسی خود ماشین است.اتومبیل به افراد داخل اتاقک شتابی میدهد تا همراه با سرعت آن حرکت کنند.تصور کنید زمانی را که شما با سرعت ثابت 50mph اتومبیل را میرانید سرعت شما و سرعت خودرو تقریبا باهم برابرند بنابراین خود و اتومبیل را به عنوان یک واحد منفرد در حال حرکت می یابید.

اما هنگامی که خودرو در حال برخورد با تیر تلفن میباشد این امر واضح است که اینرسی فرد و خودرو کاملا از هم مستقل هستند.نیروی تیر موجب توقف ناگهانی اتومبیل میشود اما سرعت فرد به همان اندازه باقی میماند.بدون یک کمربند ایمنی فرد با سرعت 50mphبه فرمان ماشین کوبیده شده و یا با همین سرعت به سمت شیشه ی جلوی ماشین پرتاب میشود.به محض اینکه تیر در برابر حرکت خودرو مقاومت کند داشبورد یا شیشه ی جلو یا جاده با اعمال نیروی عظیمی موجب توقف فرد میشود.

شاید چندان اهمیتی نداشته باشد که در یک برخورد چه اتفاقی رخ میدهد شیئی با اعمال نیرویی به فرد موجب توقف او میشود.اما بسته به جا و چگونگی به کاربستن این نیرو ممکن است فرد کشته شده یا از حادثه بدون هیچ صدمه ای نجات یابد.

اگر فرد با سر به شیشه ی جلوی اتومبیل اصابت کند نیروی مقاوم در یکی از آسیب پذیرترین اعضای بدن شخص متمرکز میشود.همچنین به دلیل اینکه شیشه سطح بسیار سختی است فرد را سریعا متوقف میکند.این امر میتواند به اسانی موجب مرگ شخص شده یا جراحات شدیدی بر او وارد کند.

یک کمربند ایمنی نیروی بازدارنده را در اعضای تنومندتر بدن فرد درمدت زمان بیشتری به کار می بندد.

در بخش بعدی نشان خواهیم داد که جگونه کمربندایمنی احتمال بروز آسیب های عمده را کاهش میدهد.

برخورد با مانع:

در بخش قبل دیدیم که هرگاه اتومبیل توقف ناگهانی داشته باشد مسافر آن نیز به طور ناگهانی متوقف میشود.کار یک کمربند ایمنی گسترش دادن و پخش کردن نیروی بازدارنده بر روی بخش های تنومندتر بدن است تا بدین طریق صدمات وارده کاهش یابند.

از انواع کمربندهای ایمنی میتوان دو نوع کمربندی که روی شکم قرار میگیرد (lap belt)و کمربندی که روی شانه ها می افتد( shoulder belt) را نام برد.نوع lap belt متکی بر لگن فرد است و نوع shoulder belt بر روی قفسه ی سینه ی شخص بسته میشود.قسمتهایی از این کمربندها محکم به چارچوب اتومبیل متصل شده اند تا بتوانند مسافرین را در صندلی های خود به طور موثر نگه دارند.

هنگامی که کمربندها به درستی بسته شده اند آنها بیشتر نیروی بازدارنده را به قفسه ی سینه و لگن فرد _که از اعضای نسبتا محکم بدن هستند_اعمال میکنند.چون کمربندها در قسمت وسیعی از بدن توسعه می یابند نیرو در یک سطح کوچک متمرکز نمی شود بنابراین آسیب چندانی ایجاد نمیکنند.بعلاوه نوارهای کمربند ایمنی از مواد انعطاف پذیری نسبت به داشبورد و شیشه ی اتومبیل ساخته شده اند که کمی کشیده شده و موجب میشوند توقف خیلی ناگهانی نباشد.یک کمربند ایمنی نباید بیشتر از یک مقدار کشیده شود چون دراین صورت ممکن است فرد با فرمان یا شیشه ی کناری برخورد کند.کمربندهای ایمنی به فرد اجازه میدهند تنها اندکی به سمت جلو حرکت کند.

نواحی ضربه گیر(crumple zones) خودرو کار آهسته کردن ضربه را برعهده دارند. این نواحی مناطقی در جلو و عقب خودرو هستند که نسبتا آسان مچاله میشوند.به جای اینکه تمام قسمتهای ماشین در یک توقف ناگهانی _در زمان برخورد به مانع_نقش داشته باشند نواحی ضربه گیر قسمتی از نیروی ضربه ای را با پهن کردن و گسترش دادن جذب میکنند همانند یک قوطی خالی نوشابه.

کابین خودرو نسبتا محکم است بنابراین در اطراف مسافرین فرو نمیریزد و با فشرده شدن قسمت جلو، ماشین در مقابل مانع به حرکت خود ادامه میدهد. البته نواحی ضربه گیر تنها زمانی از فرد محافظت میکنند که فرد همراه کابین حرکت کند یعنی به شرطی که شخص با بستن کمربندایمنی کاملا ایمن شده باشد.

ساده ترین نوع کمربند ایمنی در ترن های هوایی یافت میشود که شامل یک نوار چفت شده به بدنه ی وسیله میباشد.این کمربندها فرد را همواره سفت و محکم بر روی صندلی نگه میدارند که بسیار ایمن اما نه چندان راحت هستند.

کمربندهای ایمنی اتومبیل ها قابلیت باز و بسته شدن را دارند بطوریکه فرد میتواند به راحتی به جلو خم شود در حالی که کمربند بسته شده است.اما در زمان برخورد کمربند بطور ناگهانی خیلی سفت میشود و فرد را در جایش نگه میدارد.

در بخش بعد مکانیزمی که این امور را ممکن میسازد را نشان خواهیم داد.

 

باز و بسته شدن کمربند:

در یک سیستم کمربند ایمنی نوار کمربند به یک مکانیزم جمع کننده(retractor mechanism) متصل شده است.عنصر مرکزی در جمع کننده یک قرقره است که بسته به انتهای نوار است.درون جمع کننده یک فنر نیروی دورانی یا گشتاور را به یک قرقره اعمال میکند.این عمل باعث چرخیدن قرقره میشود که آن نیز به لقی نوار پایان میدهد.

یک فنر مارپیچ قرقره را به چرخش در می آورد تا نوار را سفت نگه دارد .

هنگامی که فرد نوار را بیرون میکشد قرقره پادساعتگرد می چرخد.در نتیجه فنر الحاق شده را در همان جهت به چرخش در می آورد.فنر می خواهد به شکل اصلی خود بازگردد بنابراین با این حرکت مارپیچی مخالفت میکند.اگر فرد نوار را آزاد کند فنر بسته خواهد شد در حالی که موجب چرخش پادساعتگرد قرقره میشود تا زمانی که هیچ گیری در حرکت کمربند وجود نداشته باشد.

جمع کننده مکانیزم قفل شونده ای دارد که در زمان درگیری اتومبیل با مانع جلوی چرخیدن قرقره را میگیرد.امروزه دو نوع سیستم قفل شونده متداول وجود دارد :

· سیستم های تحریک شونده توسط حرکت ماشین

· سیستم های تحریک شونده توسط حرکت کمربند

سیستم نوع اول زمانی که اتومبیل خیلی سریع کاهش سرعت میدهد (مانند زمانی که به چیزی برخورد میکند) قرقره را قفل میکند.تصویر زیر ساده ترین نمونه ی این طرح را نمایش میدهد:

عنصر اصلی در این مکانیزم یک آونگ سنگین است.هنگامی که خودرو بطور ناگهانی توقف میکند اینرسی سبب میشود آونگ شروع به تاب خوردن به سمت جلو کند.شیطانک موجود در انتهای دیگر دستگیره ی آونگ دندانه ی چرخدنده ی متصل به قرقره را نگه میدارد.شیطانک با گیردادن یکی از دنده هایش اجازه نمیدهد چرخدنده ساعتگرد بچرخد.در نتیجه قرقره ی متصل به آن نیز نمیتواند چرخش کند.هنگامی که نوار دوباره بعد از تصادف شل میشود دنده ساعتگرد چرخیده و شیطانک از قید رها میشود.

 

هنگامی که چیزی تکانی سریع به نوار کمربند میدهد سیستم قفل نوع دوم قرقره را قفل میکند.سرعت چرخش قرقره نیروی محرک در بیشتر طرح ها را تشکیل میدهد.تصویر روبرو یک ترکیب رایج را نشان میدهد.

عنصر اصلی در این طرح یک کلاچ گریز از مرکز _اهرم دوار سنگین نصب شده در قرقره ی در حال چرخش _است.هنگامی که قرقره به آرامی میچرخد اهرم اصلا چرخشی ندارد.که یک فنر آن را در وضعیتش نگه میدارد.اما زمانی که چیزی تکان شدید و ناگهانی را به نوار منتقل میکند با چرخش سریعتر قرقره نیروی گریز از مرکز انتهای سنگین اهرم را به سمت خارج میراند.

اهرم گسترده شده یک قطعه بادامک نصب شده روی محفظه ی جمع کننده را هل میدهد.بادامک بوسیله ی یک پین متحرک به شیطانک دوار متصل شده است.به محض تغییر جهت بادامک به سمت چپ پین در راستای شیار موجود در شیطانک حرکت میکند این موجب میشود که شیطانک به سمت دندانه ی چرخدنده ی متصل به قرقره کشیده شود.شیطانک به دندانه ی چرخدنده چفت میشود و مانع چرخش ساعتگرد میشود.

در برخی سیستم های جدید کمربند ایمنی از پیش کشنده برای سفت کردن نوار استفاده میشود.در بخش بعد کار این دستگاه را نشان خواهیم داد.

 

پیش کشنده:

پیش کشنده برای سفت کردن لقی موجود در نوار کمربند در تصادفات است.مکانیزم قفل متداول در یک جمع کننده کمربند را از گسترده شدن بیشتر بازمیدارد یعنی آن را متوقف میکند.پیش کشنده به مسافر کمک میکند تا درحد مطلوبی در زمان برخورد در صندلی حرکت کند.معمولاپیش کشنده ها با مکانیزم های قفل متداول و قراردادی با یکدیگر ودر کنار هم کار میکنند-نه بجای یکدیگر.

تعدادی از سیستم های پیش کشنده متفاوت در بازار موجود است.برخی از آنها کل مکانیزم جمع کننده را به سمت عقب میکشند درحالی که برخی دیگر قرقره را به چرخش درمی آورند.در مجموع پیش کشنده ها به پردازنده ی کنترل مرکزی یکسانی سیم کشی شده اند که کیسه ی هوای اتومبیل را فعال میسازد.پردازنده حسگرهای الکترونیکی یا مکانیکی حرکت که نسبت به کاهش سرعت ناگهانی ناشی از ضربه واکنش نشان میدهند را بررسی میکند.هنگامی که یک ضربه کشف میشود پردازنده پیش کشنده و سپس کیسه ی هوا را فعال میکند.

برخی از پیش کشنده ها با موتورهای الکتریکی یا سولنوِِِئیدی ساخته شده اند اما امروزه در طرح های رایج از مواد آتش زا در متوقف ساختن نوار کمربند استفاده میشود.تصویر زیر یک مدل نمونه را نشان میدهد.

هنگامی که گاز مشتعل میشود فشار ناشی پیستون را به سمت بالا حل میدهد که

موجب چرخاندن جمع کننده میشود

عنصر مرکزی موجود در این پیش کشنده یک محفظه ی حاوی گاز اشتعال پذیر است.در این محفظه یک محفظه ی کوچکتر با چاشنی ماده ی محترقه وجود دارد.محفظه ی کوچکتر به دو الکترود که به پردازنده ی مرکزی توسط سیم وصل شده اند تجهیز شده است.

زمانی که پردازنده یک ضربه را شناسایی میکند سریعا یک جریان الکتریکی را به الکترودها اعمال میکند.جرقه ی ناشی از الکترودها چاشنی را مشتعل میسازد که با سوختن آن گاز داخل محفظه نیز مشتعل میشود.گاز محترقه مقدار زیادی فشار خارجی تولید میکند.فشاربا واردکردن نیرو به پیستون قرارگرفته در محفظه سبب بالا رفتن پیستون با سرعت بالایی میشود.

یک دندانه از چرخدنده به یک طرف پیستون بسته شده است.زمانی که پیستون بالا میرود دندانه یک دنده ی مربوط به مکانیزم قرقره ی جمعکننده را به کار میگیرد.چرخدنده ی سرعت گرفته بطور موثر قرقره را می چرخاند که هرگونه لقی موجود در نوار کمربند را از بین میبرد.

محدودکننده ی فشار :

در تصادفات شدید هنگامی که یک اتومبیل باسرعت بسیار بالایی به مانعی برخورد میکند یک کمربند ایمنی میتواند خسارات جدی وارد آورد.به محض افزایش سرعت اینرسی مسافر یک نیروی عظیمتری برای متوقف ساختن مسافر به کار گرفته میشود.به عبارت دیگر هرچه با سرعت و شدت بیشتری به مانع برخورد شود کمربند ایمنی بیشتر و شدیدتر به فرد نیرو وارد میکند تا فرد را از حرکت متوقف سازد.

برخی از سیستم های کمربند ایمنی از محدودکننده های فشار برای کاستن خسارات ناشی از کمربند استفاده میکنند.ایده ی اساسی آنها عبارت است از آزادکردن مقدار کمی بیشتر نوارکمربند در مواقعی که نیروی عظیمی به کمربند اعمال میشود.ساده ترین محدودکننده ی فشار چین دوخته شده به نوار کمربند است.کوک های نگهدارنده ی چین در مکانش برای زمانی طراحی شده اند که نیروی زیادی به کمربند اعمال میشود.هنگامی که کوک ها شکافته میشوند نوار باز شده و به کمربند اجازه ی گسترش یافتن در حد کمی بیشتر داده میشود.

محدودکننده های پیشرفته تر به یک نوار پیچ خورده در مکانیزم جمع کننده متکی هستند.این نوار پیج خورده تنها یک طولی از ماده ی فلزی است که وقتی نیروی کافی به آن اعمال شود بسته خواهد شد.در یک محدودکننده ی فشار یک سر نوار پیچیده شده به مکانیزم قفل و سر دیگر آن به قرقره ی دوار متصل شده است.در تصادفات با شدت کمتر این نوار شکل و ساختار خود را حفظ میکند و قرقره توسط مکانیزم قفل -قفل میشود(از حرکت بازمی ایستد).اما زمانی که نیروی بسیارشدیدی به نوار کمربند اعمال میشود(ودر نتیجه به قرقره) نوار پیچیده شده کمی بسته خواهد شد.این امر موجب میشود که نوار کمربند به مقدار کمی بیشتر بسته شود.

در طول سالها اثبات شده که کمربندهای ایمنی مهمترین وسیله ی ایمنی در اتومبیلها و کامیون ها هستند.البته آنها به هیچ وجه مصون از خطا نیستند.مهندسان ایمنی خودرو معتقد هستند در طرح های امروزی جای بسی پیشرفت و توسعه وجود دارد.در آینده خودروها با کمربندها و کیسه های هوای بهتری و احتمالا با تکنولوژی های ایمنی جدید تجهیز خواهند شد.البته دولتها هنوز با بزرگ ترین مشکل وسایل ایمنی یعنی توجیه مردم برای استفاده ی آنها روبرو هستند.

 

ترجمه : زهرا عرب . وبسایت پارسی خودرو

http://hash1991.mihanblog.com/post/129

دیفرانسیل سه کار را انجام می دهد :

v\:* {behavior:url(#default#VML);} o\:* {behavior:url(#default#VML);} w\:* {behavior:url(#default#VML);} .shape {behavior:url(#default#VML);}

Normal 0 false false false false EN-US X-NONE AR-SA /* Style Definitions */ table.MsoNormalTable {mso-style-name:"Table Normal"; mso-tstyle-rowband-size:0; mso-tstyle-colband-size:0; mso-style-noshow:yes; mso-style-priority:99; mso-style-qformat:yes; mso-style-parent:""; mso-padding-alt:0in 5.4pt 0in 5.4pt; mso-para-margin-top:0in; mso-para-margin-right:0in; mso-para-margin-bottom:10.0pt; mso-para-margin-left:0in; line-height:115%; mso-pagination:widow-orphan; font-size:11.0pt; font-family:"Calibri","sans-serif"; mso-ascii-font-family:Calibri; mso-ascii-theme-font:minor-latin; mso-fareast-font-family:"Times New Roman"; mso-fareast-theme-font:minor-fareast; mso-hansi-font-family:Calibri; mso-hansi-theme-font:minor-latin;}

دیفرانسیل سه کار را انجام می دهد :

 

۱- فرستادن قدرت موتور به چرخ ها

۲- عملکرد به عنوان آخرین مرحله کاهش دنده در خودرو

۳- انتقال قدرت به چرخ ها در حالی که چرخ ها با سرعت های متفاوت گردش می کنند. (اسم دیفرانسیل بر گرفته از این وظیفه آن است)

 

 

 

 

چرا خودرو به دیفرانسیل نیاز دارد؟

 

چرخ های خودرو با سرعت های متفاوت می چرخند. به ویژه هنگام پیچیدن خودرو ، با استفاده از انیمیشن زیر می توانید در یابید که هنگام پیچیدن خودرو چرخ ها فواصل متفاوتی را طی می کنند.

 

چرخ داخلی نسبت به چرخ خارجی مسافت کمتری را طی می کند. از آنجایی که سرعت برابر است با جا به جایی تقسیم بر زمان جا به جایی ، چرخی که مسافت کمتری را طی می کند سرعتش هم کمتر است. توجه کنید که چرخ های جلو هم نسبت به چرخ های عقب مسیر متفاوتی را طی می کنند.

 

 

برای چرخ هایی که پیشران نیستند و نیروی موتور به آن ها منتقل نمی شود مشکلی پیش نمی آید. مانند چرخ های جلو در یک خودرو که چرخ های عقب پیشران هستند و یا چرخ های عقب در خودروای که چرخ های جلو پیشران هستند. اما چرخ های پیشران به هم متصل اند بطوری که یک موتور واحد و یک سیستم انتقال قدرت واحد آن ها را به گردش درمی آورد. اگر ماشین شما دیفرانسیل نداشته باشد ، چرخ ها به همدیگر قفل خواهند شد پس می بایست همیشه با سرعت های برابر گردش کنند.

با این شرایط پیچیدن خودرو با مشکل مواجه می شود و یکی از چرخ ها باید روی زمین بلغزد. با وجود چرخ های مدرن امروزی و خیابان های بتنی ، نیروی زیادی برای لغزاندن یک چرخ لازم است و این نیرو باید از طریق محور چرخ ها از یک چرخ به چرخ دیگر منتقل شود که این کار کشش زیادی را بر محور چرخ ها وارد خواهد کرد.

 

 

 

دیفرانسیل چیست؟

 

دیفرانسیل وسیله ای است که گشتاور انتقالی از موتور را دو قسمت می کند تا هر قسمت جداگانه چرخی را به گردش درآورد.

 

 

دیفرانسیل روی تمام خودروها و کامیون های جدید یافت می شود. همچنین روی بسیاری از خودروهایی که قدرت به چهار چرخ منتقل می شود. در خودروهایی که نیرو بطور مداوم به چهار چرخ منتقل می شود، بین هر دو چرخ به یک دیفرانسیل نیاز است و همچنین باید یک دیفرانسیل بین چرخ های عقب و جلو وجود داشته باشد. چرا که چرخ های جلو ضمن پیچیدن خودرو مسیر متفاوتی را نسبت به چرخ های عقب طی می کنند.

 

 

در خودروهایی که می توان نیرو را به یکی از محورها به دلخواه منتقل و یا قطع کرد به دیفرانسیل بین چرخ های عقب و جلو نیازی نیست. در عوض هنگام استفاده از هر دو محور برای انتقال قدرت چرخ های عقب و جلو به هم قفل می شوند. بنابراین چرخ های عقب و جلو باید با سرعت های متوسط برابر طی مسیر کنند. دیفرانسیل باز open differential)

 

مطلب را با ساده ترین نوع دیفرانسیل یعنی دیفرانسیل باز آغاز می کنیم. در آغاز لازم است بعضی از لغات و اصطلاحات مربوطه را توضیح دهیم. تصویر زیر قسمت های مختلف یک دیفرانسیل باز را نشان می دهد.

 

 

وقتی که خودرو روی جاده در خط مستقیم حرکت می کند ، چرخ ها با سرعت های برابر می چرخند. پینین ورودی چرخدنده حلقه ای و محفظه جدا کننده را می چرخاند. در این شرایط هیچ کدام از چرخدنده های داخل محفظه نمی چرخند و دو چرخدنده پهلویی به محفظه قفل شده اند.توجه داشته باشید که پینین ورودی نسبت به چرخدنده حلقه ای کوچکتر است.

 

این آخرین مرحله کاهش دنده در خودرو است. اصطلاحات "نسبت محور عقب" یا "آخرین نسبت رانندگی" را شنیده اید این اصطلاحات به نسبت کاهش دنده در دیفرانسیل اشاره دارند. اگر نسبت محور عقب ۴.۱۰ باشد نسبت تعداد دندانه های چرخدنده حلقه ای به پینیون ورودی ۴.۱۰ خواهد بود.

 

 

وقتی که خودرو می پیچد چرخ ها باید با سرعت های متفاوت بچرخند ، در تصویر بالا دیده می شود که چرخدنده های داخل محفظه همزمان با شروع به پیچیدن خودرو شروع به گردش می کنند با این کار این امکان برای چرخ ها فراهم می شود که با سرعت های متفاوت بچرخند. چرخ داخلی نسبت به محفظه با سرعت کمتری می چرخد در حالی که چرخ بیرونی نسبت به محفظه سریعتر می چرخد. دیفرانسیل باز ، حرکت مستقیم الخط دیفرانسیل باز ، پیچیدن خودرو

 

 

 

دیفرانسیل ها و اصطکاک :

دیفرانسیل باز همواره گشتاورهای برابری را به هرکدام از چرخ ها منتقل می کند.

 

دو عامل تعیین کننده بر مقدار گشتاور اعمالی به چرخ ها وجود دارد : تجهیزات و اصطکاک.

 

در محیط های خشک که به مقدار کافی اصطکاک وجود دارد ، مقدار گشتاور اعمالی به چرخ ها به وسیله موتور و چرخدنده ها محدود می شود. در محیط هایی که اصطکاک کم است مانند رانندگی بر روی یخ گشتاور اعمالی به بیشترین مقدار گشتاوری که از لغزیدن چرخ در این شرایط جلوگیری کند محدود است. بنابراین اگر چه موتور ماشین قابلیت تولید توان بیشتری را دارد اما باید اصطکاک کافی برای انتقال آن به زمین موجود باشد. اگر بعد از اینکه چرخ ها شروع به لغزیدن کردند بیشتر گاز بدهید فقط چرخ ها با سرعت بیشتری می چرخند.

 

 

 

حرکت روی لایه نازک یخ

 

اگر تا به حال بر روی یخ رانندگی کرده باشید ، شاید حقه ای را که به وسیله آن شتاب گیری آسان تر است فهمیده باشید. اگر به جای دنده یک با دنده دو و یا حتی دنده سه شروع به حرکت کنید به دلیل عملکرد چرخدنده ها در سیستم انتقال قدرت گشتاور کمتری به چرخ ها منتقل می شود و این امر امکان حرکت و شتاب گیری بدون لغزش چرخ ها را فراهم می آورد.

 

 

حال اگر یکی از چرخ ها به اندازه کافی اصطکاک داشته باشد اما چرخ دیگر روی یخ باشد چه روی خواهد داد؟ این جایی است که مشکل دیفرانسیل باز ، خود نمایی می کند.

 

به خاطر بیاورید که دیفرانسیل باز گشتاور برابری را به هر کدام از چرخ ها منتقل می کند و حداکثر مقدار گشتاور محدود به بیشترین مقداری است که چرخ ها نلغزند. گشتاور بالایی برای لغزیدن چرخ روی یخ لازم نیست ، با این شرایط چرخ با اصطکاک مناسب همان مقدار گشتاور کم را که به چرخ دیگر منتقل می شود دریافت خواهد کرد که برای به حرکت درآمدن آن کافی نیست پس ماشین شما حرکت نخواهد کرد.

 

 

 

جدا شدن چرخ ها از زمین

 

یکی دیگر از مشکلات دیفرانسیل باز زمانی بروز می کند که چرخ های خودرو از جاده جدا شوند. اگر شما یک کامیون که قدرت به چهار چرخ اعمال می شود یا یک داشته باشید که هم محور عقب و هم محور جلو دیفرانسیل باز داشته باشند. به یاد بی آورید همان طور که قبل گفته شد ، دیفرانسیل آزاد همواره گشتاورهای برابری را به چرخ ها منتقل می کند. اگر یکی از چرخ های عقب و یکی از چرخ های جلو از زمین جدا شوند ، این چرخ ها فقط در هوا به دور خود می چرخند ، پس قادر به حرکت نخواهید بود.

 

راه حل این مشکل دیفرانسیل لغزش محدود است که به آن پزیترکشن (positraction) نیز می گویند. دیفرانسیل لغزش محدود از مکانیزم های گوناگونی برای انجام عمل دیفرانسیل هنگام پیچیدن خودرو استفاده می کند. وقتی که یکی از چرخ ها لیز می خورد این دیفرانسیل این امکان را فراهم می کند که گشتاور بیشتری به چرخی که نمی لغزد منتقل شود.

 

در قسمت های بعدی بعضی از انواع دیفرانسیل لغزش محدود را تشریح خواهیم کرد. که شامل نوع کلاچی (LSD) ، کوپلینگ چسبناک ، دیفرانسیل قفل شدنی و تورسن (torsen) است.

 

 

دیفرانسیل لغزش محدود نوع کلاچی :

شاید معمول ترین نوع دیفرانسیل لغزش محدود نوع کلاچی (LSD) باشد.

 

 

این نوع دیفرانسیل همه اجزای دیفرانسیل آزاد را دارد. اما مازاد بر آن ها یک دسته فنر و یک سری کلاچ را دارا می باشد. بعضی از آن ها یک کلاچ مخروطی را هم دارند درست مانند هماهنگ کننده در سیستم انتقال قدرت دستی.

 

فنر چرخدنده های کناری را که به محفظه متصل اند به کلاچ ها می فشارد ، وقتی که چرخ ها با سرعت های برابر حرکت می کنند هر دو چرخدنده کناری همراه با محفظه می چرخند و به کلاچ ها نیازی نیست. تنها وقتی که عاملی باعث شود که یکی از چرخ ها نسبت به دیگری با سرعت بیشتر بچرخد به کلاچ ها نیاز است و آن ها وارد عمل می شوند. مانند زمانی که خودرو می پیچد کلاچ ها چرخ ها را وادار می کنند که با سرعت های برابر بچرخند.

 

اگر یکی از چرخ ها بخواهد که سریعتر بچرخد باید ابتدا بر کلاچ ها غلبه کند. سختی فنرهایی که با اصطکاک کلاچ ها همراه اند تعیین کننده مقدار گشتاوری است که برای غلبه بر کلاچ ها لازم است.

 

 

اگر به موقعیتی که یکی از چرخ ها روی یخ است و دیگری اصطکاک کافی برای حرکت دارد برگردیم : با دیفرانسیل لغزش محدود ، گرچه چرخی که روی یخ است قادر نیست که گشتاور زیادی را به زمین منتقل کند ، چرخ دیگر همچنان گشتاور مورد نیاز برای حرکت را دریافت خواهد کرد.

گشتاور انتقالی به آن برابر با مقدار گشتاور مورد نیاز برای غلبه بر کلاچ ها است. نتیجه آن است که شما قادر به حرکت خواهید بود ، هرچند که از تمام قدرت خودروتان استفاده نمی کنید.

 

 

 

کوپلینگ چسبناک :

"کوپلینگ چسبناک" به طور کل در خودروهایی که قدرت به تمام چرخ ها منتقل می شود به کار می رود و به طور معمول در قسمت میانی بین محور عقب و محور جلو به کار می رود تا اگر چرخ های عقب و یا جلو شروع به لغزش کرد گشتاور را به چرخ های دیگر منتقل کند.

 

 

همان طور که در تصویر زیر دیده می شود این نوع دیفرانسیل شامل دو دسته صفحه است که درون محفظه ای که پر از مایع غلیظی است محکم قرار گرفته اند. هر دسته از صفحات به یکی از شفت های خروجی متصل است. در شرایط عادی هر دو دسته صفحه و مایع غلیظ با سرعت های برابر می چرخند ، اما زمانی که یک دسته از چرخ ها (جلو یا عقب) با سرعت بیشتری چرخید (شاید به خاطر لیز خوردن آن) دسته صفحه متصل به آن هم نسبت به دسته صفحه دیگر با سرعت بیشتری می چرخد ، مایع غلیز که بین صفحات گیر کرده است می خواهد که با سرعت صفحاتی که سرعت شان بیشتر است بچرخد و صفحه هایی را که با سرعت کمتری می چرخند با خود می چرخاند.

با این شرایط گشتاور بیشتری به چرخ هایی که نمی لغزند و آرام تر می چرخند منتقل می شود.

 

وقتی که خودروی می پیچد اختلاف سرعت بین چرخ ها به اندازه زمانی نیست که یکی از چرخ ها لیز بخورد. با چرخش سریع تر صفحات نسبت به همدیگر گشتاور بیشتری هم از طریق مایع غلیظ منتقل می شود. از آنجایی که گشتاوری که هنگام پیچیدن خودرو باید منتقل شود بسیار کوچک است این دیفرانسیل موثر نخواهد بود.

 

 

 

این مطلب یکی از معایب این نوع دیفرانسیل را نشان می دهد که : درست هنگام شروع به لغزش یک چرخ هیچ گشتاوری منتقل نمی شود. برای درک هرچه بهتر رفتار کوپلینگ چسبناک از یک آزمایش ساده با یک تخم مرغ کمک می گیریم. اگر تخم مرغ را روی میز آشپزخانه قرار دهید ، هم پوسته و هم زرده تخم مرغ ثابتند. اگر به طور ناگهانی تخم مرغ را بچرخانید ، برای مدت کمی پوسته نسبت به زرده با سرعت بیشتری حرکت خواهد کرد ، اما زرده خیلی زود با پوسته هم سرعت خواهد شد. برای اثبات اینکه آیا زرده هم می چرخد ، بعد از اینکه تخم مرغ به چرخش درآمد به سرعت آن را متوقف کرده و سپس آن را رها کنید.

خواهید دید که تخم مرغ دوباره شروع به حرکت خواهد کرد (البته تخم مرغ باید نپخته باشد). در این آزمایش ما از نیروی اصطکاک بین پوسته و زرده برای به حرکت درآوردن و سرعت گرفتن زرده استفاده کردیم. وقتی که تخم مرغ را متوقف کردیم اصطکاک ، بین پوسته و زرده که هنوز می چرخد ، به پوسته نیرو وارد می کند و آن را وادار به حرکت می کند.

در یک کوپلینگ چسبناک نیرو بین صفحات نیرو بین صفحات و مایع غلیظ درست مانند پوسته و زرده تخم مرغ منتقل می شود.

 

 

دیفرانسیل قفل شدنی و تورسن (torsen) : دیفرانسیل قفل شدنی برای خودروها در مسیرهای جاده خاکی مناسب است. این نوع دیفرانسیل اجزایی درست مانند دیفرانسیل باز دارد. به علاوه یک مکانیزم پنوماتیکی یا هیدرولیکی الکتریکی به منظور قفل شدن دو جرخدنده خروجی به همدیگر.

 

 

به طور معمول این مکانیزم به وسیله یک سویچ فعال می شود ، هنگامی که فعال شد ، هر دو چرخ با سرعت های برابری خواهند چرخید. اگر یکی از چرخ ها از زمین جدا شد ، به حال چرخ دیگر فرقی نخواهد کرد. درست همانند زمانی که دو چرخ روی زمین هستند با سرعت های برابر خواهند چرخید.

 

دیفرانسیل تورسن یک وسیله به طور کامل مکانیکی است و از هیچ گونه سیستم الکترونیکی یا کلاچی و یا مایع غلیظ استفاده نمی کند.

 

کلمه تورسن (torsen) برگرفته از (Torque Sensing) حساسیت به گشتاور است. زمانی که گشتاورهای انتقالی به هر دو چرخ برابرند درست مانند دیفرانسیل باز کار می کند. به محض اینکه اصطکاک یکی از چرخ ها کم شد ، اختلاف در گشتاور باعث می شود که در دیفرانسیل تورسن چرخدنده ها به همدیگر مقید شوند. در این نوع دیفرانسیل طراحی چرخدنده ها نسبت تغییر گشتاور را تعیین می کند.

 

به عنوان مثال ، اگر یک دیفرانسیل تورسن با نسبت ۵.۱ طراحی شده باشد ، این دیفرانسیل قادر خواهد بود که گشتاور تا پنج برابر را به چرخی که اصطکاک کافی دارد منتقل کند. این وسیله به طور معمول در خودروهای کلاس بالایی که قدرت به تمام چرخ ها منتقل می شود. مانند سیستم کوپلینگ چسبناک ، بیشتر برای انتقال قدرت بین چرخ های عقب و جلو به کار می رود.

 

 

در این کاربرد ، سیستم تورسن بر سیستم کوپلینگ چسبناک برتری دارد. زیرا این سیستم به چرخ های ثابتی که شروع به لغزش می کند گشتاور وارد می کند. اگر یکی از چرخ ها به طور کامل از زمین جدا شود ، دیفرانسیل تورسن قادر نخواهد بود هیچ گشتاوری را به چرخ دیگر منتقل کند. نسبت تمایل به تغیر گشتاور مقدار گشتاور انتقالی را تعیین خواهد کرد و پنج برابر صفر همان صفر خواهد بود.

 

 

دیفرانسیل یکی از اعضای سیستم انتقال قدرت می باشد دیفرانسیل بعد از میل گاردان قرار می گیرد البته در صورتی که خودرو دارای میل گاردان باشد اگر خودرو دارای میل گاردان نباشد دیفرانسیل بعد از گیربکس قرار خواهد گرفت و بعد از دیفرانسیل پلوس ها قرار دارند. زمانی که یک خودرو دور میزند باید چرخی از ان که در طرف خارج پیچ است با سرعت بیشتری نسبت به چرخ دیگر بچرخد اگر بخواهیم بدون ترمز گرفتن بچرخیم و همچنین هنگامی که یک چرخ از روی یک برجستگی عبور می کند.

 

 

باید از چرخ دیگر تندتر بچرخد دیفرانسیل این عمل را امکان پذیر می کند. دیفرانسیل دستگاهی است که نیروی حاصله از موتور را موقعی که وسیله نقلیه به طور مستقیم و در سطح صاف حرکت می کند به طور مساوی بین چرخ های عقب تقسیم می کند ، ولی موقع دور زدن و یا چپ و راست رفتن و هنگام گردش ها یا در دست انداز نیروی موتور را به نسبت احتیاج بین چرخ های عقب تقسیم می نماید قطعات دیفرانسیل در داخل پوسته یا محفظه ای که  به طور معمول ان را کله گاوی می گویند قرار دارند.

 

در داخل این جعبه که دنده کرانویل و دنده پینیون و چهار هرز گرد کوچک و شش عدد بلبرینگ و دو دنده سر پلوس چرخ ها قرار گرفته اند به طور خلاصه می توان گفت که نیروی موتور به وسیله کلاچ به جعبه دنده و از گیربکس توسط میل گاردان به دیفرانسیل و از دیفرانسیل به پلوس چرخ ها منتقل و چرخ ها به حرکت در می ایند با گردش میل گاردان دنده پینیون هم می چرخد و چون دنده کرانویل با دنده پینیون درگیر است.

 

کرانویل را به حرکت  در می آورد و به همراه خود هرز گردها را هم می چرخاند اگر چرخ های خودرو در سطح صاف حرکت کنند دنده هرز گرد با دنده های پلوس حرکت و چرخشی ندارد ولی اگر چرخ ها هماهنگی  نداشته باشد و خودرو در حال دور زدن باشد باید یک چرخ که در زاویه تنگ قرار گرفته است اهسته گردش نماید در این موقع دنده های هرز گرد بر خلاف دنده های پلوس به حرکت در ایند و سبب سریع تر گردانیدن یکی از دنده های پلوس می شوند (چرخی که مقاومت کمتری را تحمل می کند) دنده های هرز گرد که تعداد انها دو یا چهار عدد می باشد نقش مهمی در دیفرانسیل دارند کار ان ها تنظیم دور چرخ در سر پیچ ها می باشد. 

 

 

وظیفه دیفرانسیل عبارت اند :

 

۱- از  ۱ تا ۹۰ درجه تغییر جهت گردش گاردان

۲- ازدیاد گشتاور

۳- تعدیل دور چرخ های عقب هنگام دور زدن یا حرکت در میدان به این معنی که هنگامی که خودرو در میدان حرکت می کند. چرخ سمت داخل میدان دایره کوچک تری را طی می کند ، در صورتی که چرخ سمت خارج میدان دایره بزرگ تری را طی می کند ، نتیجه این که یک چرخ خارجی دور بیشتر و چرخ داخلی دور کمتری می زند امکان این تغییر دور وظیفه چرخ دنده های داخلی دیفرانسیل می باشد.

 

مثال دیگر هنگامی که چرخ خودرو داخل جوی آب یا جدول گیر می کند ، در صورت حرکت چرخ ها چرخ داخل چاله ثابت ولی چرخ دیگر به سرعت حرکت می کند ، دیفرانسیل خودروهای سواری را به صورت یک پارچه و مفصلی می سازند ، که نوع یک پارچه آن مثل پیکان و نوع مفصلی آن مثل بنز و بی.ام.و را می توان نام برد.

 

ولی همگی به طور تقریبی دارای قطعات مشابه یکدیگر می سازند ، هوزینگ در دیفرانسیل (کله گاوی) وظیفه اصلی هوزینگ و چرخ دنده داخلی آن تعدیل یا تنظیم دور چرخ ها هنگام دور زدن یا حرکت در میدان ها می باشد. 

 

هنگامی که خودرو به طور مستقیم حرکت می کند چرخ ها چه محرک چه متحرک با دور مساوی دوران می کنند ، ولی هنگامی که در میدان ها یا مسیر های منحنی شکل چرخ های قوس خارجی میدان مسافت بیشتری طی می کنند و چرخ های قوس داخلی میدان مسافت کمتری را طی می کنند.

 

 دنده دیفرانسیل در پورشه کاین

 

هرگاه هر دو چرخ به کمک یک محور به یکدیگر متصل بودند چرخ ها هنگام دور زدن روی زمین کشیده می شوند و سایش زیاد لاستیک و انحراف خودرو حتمی خواهد بود به همین دلیل  محور محرک را به دو قسمت تقسیم کرده و هر یک را پلوس می نامند.

بدین ترتیب گردش نامساوی چرخ ها محرک امکان پذیر می شود برای این که بتوان هر دو پلوس را به کمک یک گاردان به حرکت در آورد آن ها را به کمک "جعبه هوزینگ" به یکدیگر متصل می کنند ، در دیفرانسیل پینیون کرانویل را به حرکت در می آورد و بدین ترتیب "هوزینگ" که به کرانویل متصل است ، به حرکت در می آید. 

 

در انتهای هر پلوس یک چرخ دنده مخروطی به نام دنده پلوس در جعبه هوزینگ قرار دارد که این دنده ها به کمک دو دنده دیگر که آن ها را دنده هرز گرد (ساتلیت) می گویند به یگدیگر مربوط می سازد. دنده های هرز گرد روی محور خود آزاد هستند و می توانند در مواقع لزوم حول ان دوران نمایند ، مسیر انتقال نیرو از جمله هوزینگ به محور دنده ها هرز گرد و از آن ها به دنده های پلوس و بالاخره به پلوس  ها و چرخ صورت می گیرد ، هنگام حرکت مستقیم پلوس ها و در نتیجه هر دو چرخ دارای دور یکسان  هستند.

 

هرز گردها حول خود دوران ندارند و همراه جعبه هوزینگ به حرکت گردشی خود ادامه می دهند و عمل اتصال بین پلوس ها جعبه دنده هوزینگ به حرکت گردشی خود ادامه می دهند و عمل اتصال بین پلوس و جعبه هوزینگ انجام می دهند و در نتیجه فقط انتقال نیرو به دنده پلوس را انجام می دهند.

 

۱- هوزینگ

۲- واشر مسی

۳- دنده پلوس

۴- هرز گرد

۵- دنده پلوس

۶- کرانویل

 

هنگام طی مسیر منحنی یا دور زدن چرخ داخلی چون مسیر کوتاه تری را طی می کند باید دور کمتری نسبت به چرخ خارجی بزند در این حال هرز گرد مربوط به دنده پلوس چون نمی تواند تمامی دنده را دور جعبه دنده هوزینگ منتقل کند سرعتش کم می شود و در نتیجه روی آن لغزیده و بنابراین حول محور خود به دوران در می آیند این حرکت اضافی به دنده پلوس دیگر منتقل شده و آن را با دور بیشتری می گرداند چرخ خارجی دور بیشتری و مسافت بیشتری را طی می کند ، دنده هرز گرد تنها هنگامی طی مسیرهای منحنی یا دور زدن عمل نمی کند بلکه در مواقعی که به نحوی اصطکاک بین دو چرخ متفاوت باشد یا بار یکی از لاستیک ها از دیگری کمتر باشد وارد عمل می گردد.

 

هرگاه به طور مثال چرخی در سطح متفاوت زمین یخ زده قرار گیرد و چرخ دیگر در سطح خشک در این حال چرخ با اصطکاک کم تا دو برابر دور جعبه هوزینگ می گردد ، در حالی که چرخ دیگر حرکتی ندارد و در این حال وسیله نقلیه قدرت حرکت را نخواهد داشت زیرا نیروی اصطکاک موجود در چرخ در حال بکسواد کافی برای خودرو نیست برای این گونه موارد در بعضی از وسایل نقلیه سنگین از قفل کن دیفرانسیل استفاده می کنند قفل کن دیفرانسیل دو پلوس را با یکدیگر یک پارچه می کند و خودرو را در مکان برفی و غیره ممکن می سازد.

 

منبع: 

سایت پژوهشکده

 

گیربکس اتوماتیک چگونه کار می کند

v\:* {behavior:url(#default#VML);} o\:* {behavior:url(#default#VML);} w\:* {behavior:url(#default#VML);} .shape {behavior:url(#default#VML);}

Normal 0 false false false false EN-US X-NONE AR-SA /* Style Definitions */ table.MsoNormalTable {mso-style-name:"Table Normal"; mso-tstyle-rowband-size:0; mso-tstyle-colband-size:0; mso-style-noshow:yes; mso-style-priority:99; mso-style-qformat:yes; mso-style-parent:""; mso-padding-alt:0in 5.4pt 0in 5.4pt; mso-para-margin-top:0in; mso-para-margin-right:0in; mso-para-margin-bottom:10.0pt; mso-para-margin-left:0in; line-height:115%; mso-pagination:widow-orphan; font-size:11.0pt; font-family:"Calibri","sans-serif"; mso-ascii-font-family:Calibri; mso-ascii-theme-font:minor-latin; mso-hansi-font-family:Calibri; mso-hansi-theme-font:minor-latin;}

گیربکس اتوماتیک چگونه کار می کند؟(بخش دوم)

باندها و کلاچ ها:

شیر دستی ، سوپاپ دستی ،سوپاپ تعویض دنده دستی (Manual valve): شیر ماسوره ای در سیلندر پمپ یک جعبه دنده خودکار که راننده از طریق میله بندی ، با دست آن را به کار می اندازد

سوپاپ راه دهنده ، شیر راه دهنده (Shift valve) : در جعبه دنده خودکار ، شیری که امکان تعویض دنده و تغییر نسبت چرخ دنده را فراهم می آورد

سیلندر پمپ گیربکس ، محفظه سوپاپ ،جعبه سوپاپ (Valve body) : قطعه ریخته گری نصب شده در سینی زیر گیربکس که بیشتر شیر های جعبه دنده خودکار هیدرولیکی در آن قرار دارد .

  موقعی که گیربکس را در حالت اوردرایو قرار می دهیم ، بسیاری از قسمت ها باید وصل و قطع شود.  حامل سیاره ای به وسیله کلاچ به پوسته تورک کنورتور وصل می شود . دنده خورشیدی کوچک به وسیله یک کلاچ از توربین جدا می شود ( قطع می شود ) بنابراین آن می تواند خلاص بچرخد ، دنده خورشیدی بزرگ توسط باند نگه داشته می شود ( ثابت ) . بنابراین آن نمی تواند بچرخد. هر بار که دسته دنده را فشار می دهیم یک سری از اتفاقات با درگیر شدن و آزاد شدن کلاچ ها و باندها ی مختلف رخ می دهد .

بیاید نگاهی به باندها داشته باشیم .

باند ها :

در این گیربکس دو باند وجود دارد . باندها در یک گیربکس معمولاً فولادی هستند ، که به دور بخشی از دستگاه چرخ دنده های انتقال توان (دارم کلاچ ) پیچده می شوند ، و به پوسته متصل شده اند . آنها توسط سیلندر های هیدرولیک در داخل گیربکس به کار انداخته می شوند .  

 

 

  

 در شکل بالا ، شما می توانید یکی از باندها را در داخل پوسته گیربکس ببینید . دنده خارج شده اند . میله فلزی ( کار انداز ، تیغه فشاری) به پیستون وصل شده ، که باند ها را کار می اندازد . 

 

 

 شما می توانید پیستون های ، راه انداز باند ها را در شکل بالا مشاهد نمائید 

  

 در شکل بالا شما می توانید دو پیستون که باند ها را به کار می اندازند را ببینید . فشار هیدرولیکی که توسط مجموعه از سوپاپ به سیلندر وارد می شود ، عامل حرکت پیستون و وارد کردن فشار به باند است ، که قسمت های از دستگاه چرخ دنده ها را قفل می کند . 

فنر ها اطمینان حاصل می کنند که وقتی فشار کاهش می یابد کلاچ ها آزاد شوند . شما در شکل زیر می توانید پیستون و درام کلاچ را ببینید . به واشر لاستیکی پیستون توجه کنید ، این یکی از قطعاتی است که در موقعی که شما گیربکس را تعمییر می کنید باید تعویض بشوند .

 

 

   

 نمونه ای  از درام کلاچ 

 

در شکل بعدی لایه های متناوب از کلاچ ( صفحات با مواد اصطکاکی) و صفحات فولادی نشان داده شده است . مواد اصطکاکی ( صفحه کلاچ ها ) از درون هزار خار دارند ، جایی که آن یکی از دنده ها را قفل می کند ( درام کلاچ) و صفحات فولادی از بیرون هزار خار دارند که با قسمت داخلی بدنه گیربکس درگیر هستند . همچنین صفحات کلاچ موقعی که گیربکس تعمیر می شود باید تعویض شوند. 

نمونه ای از صفحات کلاچ

 

فشار برای کلاچ ها از طریق گذرگاه ها که در میله قرار دارند تغذیه می شود . سیستم کنترل هیدرولیکی با هر گشتاور معینی ، کلاچ ها و باندها را دارای انرژی می کند .

 

 

وقتی که شما خودرو را در وضعیت پارک قرار می دهید :

 آن ممکن است شبیه یک چیز ساده ای که گیربکس را قفل می کند باشد و آن را از چرخش باز دارد . اما واقعاً نیازمند یک سری مقرارت پیچیده برای این مکانیسم است .

·         شما باید قادر باشید آن را آزاد کنید موقعی که ماشین بر روی تپه (سربالای) است .

·         شما باید بتوانید این مکانیسم را  درگیر کنید حتی اگر اهرم با دنده در یک راستا(تنظیم) نباشد .

·         وقتی که درگیر است، تا اندازه ای مانع از پریدن اهرم و آزاد شدن آن می شود .

این مکانیسمی است که همه این موارد را نسبتاً مرتب انجام می دهد . اجازه دهید ابتدا به بعضی از قسمت های آن نگاهی داشته باشیم .  

 

 

شفت خروجی گیربکس: شیارهای مربعی شکل توسط مکانیسم پارک قفل درگیر می شوند و مانع حرکت ماشین می شوند .

 مکانیسم قفل دنده پارک ، دندانه های روی شفت خروجی را برای ثابت نگه داشتن خودرو، درگیر می کند . این بخشی از گیربکس است که به میل گاردان وصل شده است . بنابراین با نچرخیدن ( ثابت بودن ) این بخش مانع حرکت خودرو می شود .   

 

 

 در شکل بالا شما برآمدگی مکانیسم پارک قفل را درداخل پوسته می ببینید ، جایی که دنده ها در داخل آن قرار گرفته است . به سمت مخروطی شکل آن توجه کنید . آن به آزاد شدن قفل پارک ، موقعی که شما در سربالایی پارک کرده اید کمک می کند . نیروی حاصل از وزن خودرو به بیرون آمدن ( فشار وارد می کند تا مکانیسم پارک قفل آزاد شود ) مکانیسم پارک قفل کمک می کند . به دلیل زاویه دار بودن مخروطی شکل .    

نمای از میله کار انداز مکانیسم پارک

این میله به یک کابل وصل شده که توسط دسته دنده در داخل خودرو شما به کار انداخته می شود 

 

 

نمایی از مکانیسم قفل دنده پارک

موقعی که دسته دنده در حالت پارک قرار دارد میله بر خلاف فنر بوش مخروطی کوچک را فشار می دهد . وقتی مکانیسم پارک قفل در یک راستا باشد ( تنظیم باشد ) به منظور این که آن بتواند یکی از شیار ها در بخش خروجی دنده متوقف شود . بوش مخروطی شکل ، مکانیسم را به سمت پایین فشار خواهد داد . اگر مکانیسم در یکی از نقاط مهم در خروجی در یک راستا (تنظیم ) باشد . بنابراین فنر بر روی بوش مخروطی فشرده خواهد شد ، اما اهرم در این حالت قفل نخواهد شد تا این که خودرو کمی حرکت کند و دندانه ها به درستی همراستا ( تنظیم ) شود . آن باید کمی حرکت کند تا این که دندانه ها همراستا بشوند تا جایی که مکانیسم قفل پارک بتواند در آن حالت متوقف شود . به دلیل مذکور در برخی موقع وقتی که ما پایمان را از روی پدال ترمز بر می داریم خودرو اندکی حرکت می کند .

منبع

 

سیستم هیدرولیک ، پمپ و گاورنر 

 سیستم هیدرولیک گیربکس اتوماتیک در خودرو شما چندین وظیفه دارد . شما ممکن است نفهمید که چطور آن از راههای بسیار متفاوت عمل می کند . برای نمونه برخی ویژگی های که یک گیربکس اتوماتیک دارد :  

• · اگر ماشین در حالت اورداریو (در گیربکس های چهار دنده)باشد.گیربکس دنده ای مبنی بر سرعت وسیله نقلیه و موقیت پدال گاز انتخاب میکند. 
•  · اگر شما به آرامی شتاب بگیرید ، تغیر دنده با سرعت کمتری نسبت به موقعی است که شما با تمام گاز شتاب بگیرید.  
• · اگر پدال گاز را رها کنیم ،گیربکس به دنده بعدی پائینی تعویض می شود. 
•  · اگر شما اهرم دنده رادر حالت دنده پائین تر قرار دهید ،گیر بکس تغیرمکان خواهد داد(تعویض خواهد شد)مگر اینکه سرعت خودرو سریعتر ازسرعت دنده انتخابی باشد. 
• اگر سرعت خودرو خیلی زیاد باشدباید صبر کنید تا سرعت آن کم شود و بعد از آن دنده تعویض شود(به دنده پایین).  
• · اگر شما گیربکس را در حالت دنده 2 قرار دهید،افزایش و کاهش سرعت بیش از دنده 2 را نخواهیم داشت و هرگز به طور کامل نخواهد ایستاد مگر اینکه دسته دنده را تغییر دهیم.  

 

شما احتمالا ً پیشتر برخی قسمت های شبیه به آن را دیده اید.این واقعا ً مغز گیربکس های اتوماتیک است. آن تمام وظایف را مدیریت می کند.گذرگاه های مسیر روغن را در قسمت های متفاوت گیربکس می توانید ببینید.گذر گاه ها در داخل فلز قالب ریزی شده اند که راه مناسبی برای افزایش بازده مسیر های روغن هستند. بدون آنها شیلنگ های زیادی برای وصل کردن قسمت های مختلف گیربکس به همدیگر لازم است. ابتدا ما در مورد قسمت های اصلی سیستم هیدرولیک بحث خواهیم کرد و بعدا ً خواهیم دید که چطور آنها با یکدیگر کار می کنند. پمپ گیربکس های اتوماتیک یک پمپ جالبی دارند که پمپ دنده ای نامیده می شود. پمپ معمولا ً در درپوش گیر بکس قرار دارد. آن روغن را از مخزن (کارتر) پایین گیربکس می کشد و سیستم هیدرولیک را تغذیه می کند. آن هم چنین کولر گیربکس و تورک کنورتور را تغذیه می کند. 

 

 دنده داخلی پمپ به پوسته تورک کنورتور متصل شده بنابراین آن با همان سرعت موتور می چرخد. دنده بیرونی توسط دنده داخلی چرخانده می شود و به عنوان دنده چرخان،روغن از مخزن(کارتر) از یک طرف هلالی به بالا کشیده می شود و با فشار بیشتر از سمت دیگر وارد سیستم هیدرولیک می شود.

گاورنر

 گاورنر یک سوپاپ هوشمند است که به گیربکس در خودرو شما می گوید چقدر سریع برود. آن به شفت خروجی گیربکس وصل شده است ، بنابراین موقعی که خودرو سریعتر حرکت می کند، گاورنر سریعتر می چرخد.در داخل گاورنر یک سوپاپ با فنر بار گذاری شده است،که آن را متناسب با اینکه گاورنر چقدر تند می چرخد،باز می کند. بنابراین موقعی که گاورنر تند می چرخد، سوپاپ زیاد باز می شود.پمپ ، روغن برای گاورنر را از طریق شفت خروجی تغذیه می کند.

موقعی که خودرو سریع تر حرکت می کند سوپاپ گاورنر بیشتر باز می شودو به روغن اجازه می دهد که با فشار بیشتر از میان آن عبور کند 

 

 

سوپاپ ها و مدولاتور ها:

برای تغییر دنده به طور مناسب در گیربکس های اتوماتیک باید بدانید که موتور با چه قدرتی(گشتاوری) کار می کند. دو راه برای انجام آن وجود دارد.برخی خودرو ها یک کابل اتصال ساده دارند که به سوپاپ دریجه گاز در گیربکس وصل شده است. وقتی که پدال گاز بیشتر فشرده میشود ،فشار بیشتری به سوپاپ دریجه گاز اعمال می شود.در برخی خودرو های دیگر از خلاء مدولاتور برای وارد کردن فشار به سوپاپ دریچه گاز استفاده می شود. مدولاتور فشار منیفولد را حس می کند.(که وقتی موتور زیر بار بیشتری قرار دارد افت می کند)

شیر دستی(سوپاپ تعویض دنده دستی)چیزی است که دسته دنده وصل شده است. آن به دنده ای که انتخاب می شود بستگی دارد، سوپاپ دستی مدارات هیدرولیکی که مانع درگیری دنده های دیگر می شود را تغذیه می کند، برای نمونه، اگر دسته دنده را در دنده 3 قرار دهید،آن مدارات هیدرولیکی که مانع درگیری اور درایو می شود را تغذیه می کند.

سوپاپ راه دهنده (شیر راه دهنده) فشار هیدرولیکی لازم برای باند ها و کلاچ ها را برای در گیری هر دنده تهیه می کند.

 سیلندر پمپ گیربکس (محفظه سوپاپ ، جعبه سوپاپ)در گیربکس شامل چند سوپاپ راه دهنده است. سوپاپ راه دهنده ، زمانی که یک دنده به دنده بعدی تغییر کند را معلوم می کند.برای نمونه از دنده 1 به 2 (سوپاپ راه دهنده، زمانی که دنده 1 به دنده 2 تغیر می یابد را معلوم می کند.) سوپاپ راه دهنده از یک طرف تحد فشار،روغنی که از سمت گاورنر می آید و از سمت دیگر تحت فشار سوپاپ دریچه گاز قرار دارد. آنها توسط روغنی که از پمپ فرستاده می شود و تاٌمین می شوند و وارد یکی از دو مدار برای کنترل دنده ای که خودرو با آن در حال حرکت است می شود . 

 

 

مدار تعویض دنده 

 

 اگر خودرو به سرعت شتاب بگیرد ، سوپاپ تعویض (شیر راه دهنده )، تعویض دنده را به تاخیر خواهد انداخت . اگر خودرو به آرامی شتاب بگیرد ، تعویض دنده در سرعت پایین اتفاق می افتد . بیایید در مورد این که وقتی ماشین به آراممی شتاب می گیرد چه اتفاقی می افتد ،بحث کنیم .

بنابراین وقتی سرعت خودرو افزایش می یابد ،فشارهای از طرف گاورنر ایجاد می شود . فشار اعمالی به سوپاپ تعویض ( شیر راه دهنده ) زیاد می شود تا وقتی که مسیر دنده 1 بسته شود و مسیر دنده 2 باز شود . وقتی خودرو با گاز کم در حال سرعت گرفتن است سوپاپ دریچه گاز فشار زیادی را بر خلاف سوپاپ راه دهنده اعمال نمی کند .

وقتی خودرو به سرعت شتاب می گیرد سوپاپ دریچه گاز فشار بیشتری را بر خلاف شیر راه دهنده اعمال می کند . این به این معنی است فشاری که از گاونرمی آید باید بالا باشد (  بنابراین سرعت وسیله نقلیه باید بیشتر باشد ) قبل از این که سوپاپ راه دهنده به اندازه کافی حرکت کند تا دنده 2 را درگیر کند .

هر سوپاپ تعویض در دامنه مخصوصی از فشار عکس العمل نشان می دهد، بنابراین وقتی که ماشین با سرعت حرکت می کند ، سوپاپ دنده2 را به 3 تغییر می دهد ،زیرا فشاری که از طرف گاورنر اعمال می شود به اندازه کافی زیاد است که سوپاپ را فشار دهد . (حرکت دهد)

 گیربکس های کنترل الکترونیکی

 گیربکس های کنترل الکترونیکی که در بعضی از خودروهای جدید ظاهر شد ، هنوز از هیدرولیک برای به کار انداختن کلاچ و باندها استفاده می کند ، اما هر مدار هیدرولیک توسط یک سولونوئید الکتریکی کنترل می شود . که باعث ساده شدن لوله کشی در گیربکس می شود و به طرحهای کنترلی بسیار پیشرفته اجازه می دهد .

ما در بخش قبلی بعضی از استراتژی های کنترل را که به صورت مکانیکی فعالیت های گیربکس را کنترل می کنند را دیدیم . گیربکس های کنترل الکترونیکی طرحهای کنترلی بسیار پیچیده ای دارند . که علاو ه بر نشان دادن سرعت وسیله نقلیه و موقعیت دریچه گاز ،کنترل گر های گیربکس سرعت موتور را نیز نشان می دهد ، اگر پدال ترمز فشار داده شده باشد و حتی سیستم ترمز ضد قفل را هم نشان می دهد .

استفاده از این اطلاعات و یک استراتژی کنترل پیشرفته بر اساس یک منطق مبهم است . یعنی روش برنامه ریزی سیستم های کنترل بر مبنای استدلالات انسانی است .گیربکس های کنترل الکترونیکی کارهای مانند زیر را می توانند انجام دهند :

·        تعویض دنده به طور اتوماتیک ( به دنده پایین ) در سراشیبی برای کنترل سرعت و کاهش سایش لنت های ترمز .

·        تعویض دنده ( به سمت بالا و افزایش سرعت ) موقعی که در یک سطح لغزنده ترمز می کنید ، برای کاهش گشتاور ترمزی اعمال شده توسط موتور .

·        جلو گیری از افزایش سرعت موقعی که در جاده های مارپیچ رانندگی می کنید .

بیاید در مورد ویژگی آخر بحث کنیم ، یعنی جلو گیری از افزایش سرعت موقعی که در یک جاده مارپیچی می پیچید . اجازه دهید بگوییم که شما در یک سر بالای که یک جاده کوهستانی مارپیچ است رانندگی می کنید . وقتی شما در قسمت راست جاده رانندگی می کنید گیربکس دنده را به 2 تعویض می کند که به شما شتاب کافی و قدرت بالا روی دهد . وقتی شما وارد یک جاده مارپیچ می شوید ، پدال گاز را رها می کنید و احتمالاً ترمز می کنید . بیشتر گیربکس ها دنده را به 3 تعویض خواهند کرد یا حتی اوردرایو ، موقعی که شما پایتان را از پدال گاز برداشته اید . سپس وقتی در مارپیچ شتابتان را کم می کنید ، آنها دوباره دنده را به سمت پایین تعویض می کنند . اما اگر شما با یک خودرو داری گیربکس دستی رانندگی کنید احتمالا به همان دنده به رانندگی خود ادامه می دهید . بعضی از گیربکس های اتوماتیک با سیستم کنترل پیشرفته می توانند این وضعیت را آشکار سازند ، بعد از این که شما دو تا از پیچ ها را بپیچید ، می فهمند که دنده را به دنده بالا تر تعویض نکند .